De populaire chatapp WhatsApp heeft sinds enige tijd de functie 'Berichten met vervaldatum' waarmee je kunt instellen dat berichten na zeven dagen automatisch worden verwijderd. Uit privacyoverwegingen een interessante functie. Hoe stel je dat in? En wat zijn de mogelijke risico's? In dit artikel leggen we het uit.

WhatsApp is inmiddels zo ingeburgerd dat vrijwel iedere Nederlander er gebruik van maakt. Volgens statistieken van MarketingFacts werd WhatsApp in 2020 door circa 12,1 miljoen Nederlanders gebruikt, waarvan 9,3 miljoen dagelijks. De app wordt door vrijwel alle jongeren (97%) gebruikt, en in de leeftijd 20 tot en met 64 is het marktaandeel met bijna 9 op de 10 gebruikers ook zeer fors.

Wellicht weinig verrassend, maar naarmate de leeftijd oploopt, daalt het marktaandeel. In de categorie 65-79 jaar gebruikt 78% van de Nederlanders WhatsApp, en van de 80-plussers gaat het met 56% om iets meer dan de helft.

Deze cijfers schetsen een helder beeld: voor velen is WhatsApp een onmisbaar onderdeel in de dagelijkse communicatie, iets waar de uitbraak van het coronavirus ongetwijfeld ook een rol in heeft gespeeld. WhatsApp wordt bovendien niet alleen privé gebruikt, maar ook in een context van zakelijke communicatie. En dat maakt het noodzakelijk om even stil te staan bij de mogelijke consequenties op het vlak van privacy in de context van deze vrij nieuwe functie.

Wat is de functie 'Berichten met vervaldatum' op WhatsApp?

Het antwoord zit eigenlijk al in de omschrijving, maar het is een functie waarmee je kunt instellen dat berichten na zeven dagen automatisch worden verwijderd. Dat kan handig zijn als er persoonlijke gegevens worden uitgewisseld waarvoor geldt dat het niet noodzakelijk is dat deze voor eeuwig terug te vinden zijn in de chat.

Daarnaast kan het helpen om je chats overzichtelijk te houden en zelfs om ruimte te besparen. Nu zijn tekstberichten natuurlijk geen geheugenvreters en zijn de opslagmogelijkheden qua tekst op een doorsnee smartphone zo goed als eindeloos, maar wie in verschillende groepschats zit waarin om de haverklap foto- en videomateriaal wordt gedeeld, loopt vroeg of laat toch echt tegen een volle telefoon aan.

Of je van plan bent om er gebruik van te maken, is een persoonlijke overweging. Maar wat je overwegingen ook zijn: de functie is er, dus laten we het maar even uitleggen ook.

Hoe moet ik de functie 'Berichten met vervaldatum' instellen op WhatsApp?

Het is belangrijk om een onderscheid te maken tussen individuele gesprekken en groepschats, want de functie werkt in beide gevallen net even anders. 

In een indivduele chat kunnen beide gesprekspartners de functie instellen. Dat betekent dat alle berichten, foto's, filmpjes en documenten na zeven dagen automatisch worden verwijderd. Het is niet mogelijk om de limiet van zeven dagen naar eigen inzicht aan te passen of om bepaalde berichten uit te sluiten. In een groepsgesprek kan alleen de beheerder deze instelling inschakelen.

Indien gewenst moet je dit per chat instellen: je kunt niet in de algemene instellingen aangeven dat je deze functie voor al je individuele gesprekken wilt laten gelden. Dit stappenplan moet je volgen als je deze functie wil instellen voor individuele chats en voor groepsgesprekken van groepen waar jij de beheerder van bent:

• Open WhatsApp
• Ga naar het (groeps)gesprek van jouw keuze
• Tik bovenin op de naam van je gesprekspartner of de naam van de groep
• Ga naar de optie Berichten met vervaldatum
• Schakel de optie in door Aan te kiezen

De eerste keer dat je dit doet, krijg je de boodschap zoals deze op het rechterscherm te zien is in de onderstaande afbeelding. Kies hier de optie Ga door (al dan niet na het lezen van aanvullende informatie) om naar de laatste stap in bovenstaande stappenplan te kunnen gaan.

AVROTROS

Maar hoe weet je nou of het instellen is gelukt? Dat is simpel: heb je de functie eenmaal ingesteld, of is dat door je gesprekspartner gedaan? Dan zie je linksboven bij de profielfoto van je gesprekspartner een grijs klokje en verschijnt er in je scherm de volgende tekst:

Op berichten die vóór het instellen van de functie zijn verstuurd, heeft de wijziging geen invloed.

Wat zijn de risico's van de functie 'Berichten met vervaldatum' op WhatsApp?

Wellicht een open deur, maar ook al heb je deze functie ingesteld, dan betekent dat niet per definitie dat jouw gespreksgeschiedenis, fotomateriaal, video's en documenten met daarin mogelijk privacygevoelige informatie 100% veilig en beschermd zijn.

In de zeven dagen dat deze informatie door je gesprekspartner(s) te raadplegen valt, kunnen er namelijk screenshots worden gemaakt, kan de chat worden geëxporteerd en kunnen documenten zoals foto's en video's door de ander worden doorgestuurd of lokaal worden opgeslagen. De informatie verdwijnt dan weliswaar uit de betreffende WhatsApp-gesprekken waarvoor geldt dat de functie is ingeschakeld, maar op eventuele lokale kopieën is deze functie voor de rest natuurlijk niet van invloed.

Dat betekent concreet dus dat je de functie niet als een soort vrijbrief moet beschouwen om al te gevoelige informatie te versturen: de functie is slechts een hulpmiddel om bepaalde aspecten van jouw online privacy iets beter te kunnen waarborgen, maar biedt in die zin geen absolute garanties of zekerheden.

Voordat je op het punt staat om potentieel gevoelige informatie door te sturen, is het dan ook raadzaam om je af te vragen of dat nu écht noodzakelijk is en om even stil te staan bij mogelijke risico's. Dat is echter iets dat je per geval apart moet inschatten en beoordelen.

Functie kan interessant zijn voor oplichters

Ook wat oplichting betreft is het goed om even stil te staan bij de potentiële risico's. Stel, je denkt iets via Marktplaats te (ver)kopen en je zet het contact met de tegenpartij via WhatsApp voort. Er wordt snel overeenstemming bereikt over een deal, de nodige persoonsgegevens en rekeningnummers worden uitgewisseld, maar nadat ontvangst van het product ook na een aantal dagen uitblijft, begint je het gevoel te bekruipen dat je bent opgelicht. Wat nu?

Als de oplichter deze functie op WhatsApp heeft ingeschakeld voor jullie gesprek, dan kan het zomaar gebeuren dat eventuele informatie die naar de dader leidt dan al is verdwenen. Uiteraard kun je in je rekeningoverzicht nog wel zien naar welk rekeningnummer je een bedrag hebt overgeboekt, maar het feit dat de oplichter je daar in een WhatsApp-gesprek om heeft gevraagd, is dan al niet meer te zien.

De context waarin de overboeking is gedaan, kan op deze manier dus zomaar in het niets verdwijnen, en dat maakt het voor de politie lastiger om in te schatten in hoeverre er sprake is van moedwillige oplichting. Als jij immers geld overboekt zonder dat het letterlijke verzoek daartoe te raadplegen valt, wordt het een stuk lastiger om te bewijzen dat je om de tuin bent geleid.

Hetzelfde verhaal is van toepassing op WhatsAppfraude. Ook in dit geval wil je liever niet dat deze informatie zomaar verdwijnt voordat je de gelegenheid hebt gehad om een uitdraai of een lokale kopie van het gesprek te maken. Wat betreft de bewijsvoering voor een eventuele juridische procedure heeft dat in die zin dus wel degelijk consequenties.

Dat hoeft bovendien helemaal geen betrekking te hebben op jouw eigen gesprekken, maar kan ook nuttig zijn om rekening mee te houden voor zover het je (groot)ouders betreft. Het laatste wat je wilt is immers dat je grootmoeder begint met een verhaal in termen van 'Ik heb anderhalve week geleden zoiets raars meegemaakt', waarop bij jou de alarmbellen gaan rinkelen en je tot je schrik ziet dat de informatie in de tussentijd al is verdwenen.

Wel even een dingetje om rekening mee te houden dus.

Bron: MarketingFacts