Stel, je krijgt een oproep om te videobellen met je baas, althans dat denk je. Je neemt op en hij vraagt je om geld over te maken. Zijn stem en gezicht zijn niet van echt te onderscheiden, maar toch twijfel je. Achteraf blijkt het een deepfake-video van je baas te zijn, gemaakt door oplichters. Hoe blijf je deze nepvideo's de baas?
Naast het faken van een videobelletje van je baas, zijn er tal van andere mogelijkheden waarbij je door een deepfake-video voor de gek kan worden gehouden. Zo verscheen recent deze deepfake-video van MrBeast op TikTok die zogenaamd duizenden iPhones weggeeft. Of dit filmpje van Elon Musk die mensen een cryptoplatform aansmeerde tijdens een Ted Talk.
Steeds realistischer
Onderzoeksjournalist Anthony van der Meer doet onderzoek naar misbruik van kunstmatige intelligentie (AI). Hij vertelt aan Opgelicht?! dat deepfake-video’s de geloofwaardigheid van oplichtingstrucs vergroten. “Phishingmails worden bijvoorbeeld steeds realistischer door een persoonlijke benadering.”
Het advies om op een onpersoonlijke aanhef te letten, is volgens Van der Meer niet meer genoeg. “Informatie over potentiële slachtoffers wordt op grote schaal verhandeld, waardoor cybercriminelen je wel degelijk persoonlijk benaderen. Door het toevoegen van een deepfake-video wordt de geloofwaardigheid nog groter. Misschien wordt je naam er wel in gezegd, het kan je zo gebeuren.”
Liefde maakt blind
Ook in de online-dating wereld kun je zonder enig besef te maken krijgen met AI-gegenereerde matches. Je bouwt een band op met een niet-bestaand persoon die je op een gegeven moment bijvoorbeeld om geld vraagt. In een interview met Tweakers vertelt hoofdinspecteur Barend van Team Digitale Opsporing hoe dit slachtoffers maakt. “Mannen denken online een relatie op te bouwen met een vrouw. Het met deepfake-technologie gesimuleerde model is niet van echt te onderscheiden en is in staat om op commando allerlei handelingen uit te voeren: zwaaien, even opkijken, bedenk het maar. Die mannen gaan voor duizenden euro’s het schip in.”
Eén foto is genoeg
Opgelicht?! maakte eerder een artikel over online afpersing met naaktfoto’s, waarbij cybercriminelen foto’s van je Instagram account plukken en deze gebruiken om bijvoorbeeld deep fake porno foto- en videomateriaal mee te maken. Cybersecurity-expert Marianne Junger vertelde dat het hierom belangrijk is je social media accounts zo goed mogelijk te beveiligen en je foto’s en video’s in kleinere kring te houden.
Volgens Van der Meer is de technologie vandaag de dag dusdanig goed dat cybercriminelen aan haast één foto al genoeg hebben om er een deepfake-video van te maken. “Dat is wel waar we heen gaan, de techniek gaat extreem snel.” Of die ‘digital footprint' verkleinen nog helpt met die toenemende technologie, is dus nog maar de vraag.
Trucs blijven hetzelfde
Concrete tips om een deepfake-video te herkennen, kun je haast niet geven. “De techniek evolueert voortdurend”, vertelt Van der Meer.
Het is goed om op de algemene kwaliteit van de video, onnatuurlijke bewegingen of inconsistenties in het beeld te letten, maar zelfs deze kenmerken zijn niet altijd betrouwbaar vanwege de constante verbetering in de technologie.
“In het algemeen word je onder druk gezet op een bepaalde manier, en daar komt je onderbuikgevoel om de hoek kijken”, vertelt Van der Meer. “Vaak wordt tijdsdruk en autoriteit gebruikt, of een vertrouwensrelatie opgebouwd, zoals bij datingfraude. Door de groeiende technologie worden video’s realistischer, maar de psychologische trucs blijven hetzelfde.”
