Oplichters proberen hun slag steeds vaker digitaal te slaan, en Instagram vormt daarop natuurlijk geen uitzondering. Er zijn signalen dat oplichters kinderen benaderen via Instagram met als doel het account over te nemen. De vrienden van dat account worden vervolgens benaderd met de vraag om telefoonnummers door te geven. Een soort WhatsApp-fraude, maar dan gericht op jongeren en kinderen. Wat moet je weten?

Dit recente voorbeeld deed zich weliswaar voor bij onze zuiderburen, maar oplichters houden zich niet aan landsgrenzen en de werkwijze van deze oplichters doet wel heel erg denken aan een oplichtingstruc waar de politie in Nederland afgelopen voorjaar nog voor waarschuwde. Hoe gaat het in zijn werk, en wat moeten je kinderen weten?

Onschuldige vraag via Instagram: 'Wat is je telefoonnummer?'

De Vlaamse krant Het Nieuwsblad sprak met de moeder van de 14-jarige Kirsten, die slachtoffer werd van een hacker die haar account over wist te nemen. Uit het verhaal blijkt dat het contact tot stand komt op Instagram en dat kinderen door een vermeende vriend of volger worden benaderd met een op het eerste gezicht onschuldige vraag:

'Een (zogenaamde) vriendin van Kirsten vroeg haar via Instagram om haar telefoonnummer door te geven. Kirsten dacht dat zij haar nummer kwijt was, en deed dat dan maar. Op de een of andere manier werd ze zelf ook gehackt. Want na een tijdje kreeg Kirsten boze reacties van vrienden omdat ze door haar account benaderd waren en zo geld verloren hadden'. 

Het contact komt dus via een reeds gehackt Instagramaccount tot stand, en via dat gehackte account worden anderen benaderd met hulpverzoeken. Je denkt dat één van je vrienden simpelweg jouw telefoonnummer kwijt is geraakt. Op het eerste gezicht is dat helemaal niet zo'n verdachte vraag, dus besluit je je nummer te geven. Weten ze eenmaal je telefoonnummer? Dan hopen de oplichters pas echt hun slag te slaan.

Per sms ontvangen code doorsturen naar je 'vriend'

Heb je je telefoonnummer doorgegeven? Dan ontvang je korte tijd later een sms-bericht met daarin een code. Je zogenaamde vriend vraagt vervolgens om deze code door te sturen. Daarbij is het opvallend dat deze zogenaamde vriend behoorlijk aandringt: er is veel haast bij en je 'vriend' zet je behoorlijk onder druk. Als je de code naar diegene doorstuurt, krijg je kort erop nog een aantal codes die je ook moet doorsturen, en dat kost je per keer behoorlijk wat geld.

Hoewel Kirsten zelf geen geld verloor, zijn een aantal van haar vrienden die uit haar naam door oplichters werden benaderd wel degelijk geld kwijtgeraakt. Vrienden nemen het Kirsten kwalijk dat ze door haar gehackte account geld zijn verloren, daarom wil haar moeder graag anderen waarschuwen: 'Des te meer omdat zij kinderen en tieners benaderen die hier kwetsbaar voor zijn.'

Wat willen oplichters met deze codes?

Het is de oplichters vermoedelijk te doen om abonnementen af te sluiten of om aankopen te doen bij verschillende diensten die de kosten daarvan in rekening brengen op je telefoonabonnement. Omdat je aan een telefoonnummer niet genoeg hebt om betaalde diensten af te nemen, fungeren deze codes als aanvullende authenticatie. Oplichters hopen op deze manier deze tweestapsverificatie te omzeilen.

Iemand doet dus buiten jouw medeweten om ergens een aankoop of meldt zich aan voor een betaalde dienst, geeft jouw telefoonnummer op als nummer waar het bedrag op in rekening mag worden gebracht, en jij krijgt op je eigen telefoonnummer een code. Geef je deze code door aan je vermeende vriend, dan kan diegene deze code invoeren om de bestelling daadwerkelijk te kunnen voltooien. 

Door deze code wordt namelijk bevestigd dat het bedrag daadwerkelijk in rekening mag worden gebracht bij de houder van dat telefoonabonnement. Degene die de bestelling plaatst, krijgt dus op jouw kosten een bepaalde dienst geleverd, en jij ziet tot je grote schrik dat er enorme bedragen op het afschrift van je volgende telefoonrekening staan. Het Nieuwsblad sprak met Katrien Eggers van het Centrum voor Cybersecurity (CCB). Eggers stelt hierover het volgende:

'Vermoedelijk schrijft de oplichter hier het slachtoffer in voor een service die via de telefoonrekening betaald moet worden. De code die hij doorstuurt, is de validatie van het betalingssysteem om zeker te zijn dat de persoon wel wilt ingeschreven worden. Dit heet de tweestapsverificatie en is op zich heel veilig. Want als een crimineel een account in jouw naam wilt aanmaken, lukt dat niet zonder die code. Maar in dit geval vraagt de oplichter aan het slachtoffer om die code door te geven. Zonder de code kan hij niks doen.'

Wat moet je doen als jij slachtoffer bent of denkt te worden?

Het belangrijkste om te onthouden is dat je nooit zomaar een code door moet geven als iemand daarom vraagt, daar zitten namelijk zelden goede bedoelingen achter. Twijfel je toch? Net als bij WhatsApp-fraude moet je de vermeende afzender altijd eerst even bellen. Pas op die manier weet je zeker dat degene die jou via Instagram benadert ook daadwerkelijk degene is voor wie hij of zij zich uitgeeft.

Weet jouw vriend aan de telefoon van niets, dan weet je eigenlijk al genoeg. En ben je toch slachtoffer geworden? Doe aangifte bij de politie, waarschuw je vrienden dat hackers via jouw account anderen benaderen met dergelijke verzoeken en neem contact op met je bank om frauduleuze transacties in kaart te brengen en indien van toepassing te blokkeren. Ook is het verstandig om melding te maken bij je telecomprovider.

In maart besteedden wij aandacht aan vergelijkbare vormen van oplichting via Instagram en Snapchat. Dat fragment kun je hieronder terugzien:

Bron: Het Nieuwsblad