Fraudeurs grijpen hun kans met de schaarste aan mondkapjes en andere beschermende middelen. Tot weerzin van justitie, die in een zaak tegen twee verdachten zwaardere straffen eisen dan bij 'gewone' oplichtingszaken. Trouw brengt een verslag van de rechtszaak.

De vrachtwagens stonden al klaar bij de grens. Twee afgevaardigden van bedrijven werkzaam voor de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen reizen op 27 maart af naar Schiphol voor een afspraak met ene Niels Schuyler. Met hem zullen ze de kwaliteit van de aangekochte elf miljoen mondkapjes controleren.

Maar op Schiphol is er geen spoor van de contactpersoon, en de vermeende leverancier waar hij voor zou werken weet van niets. De partij mondkapjes blijkt niet te bestaan, evenals meneer Schuyler. De aanbetaling van 880.000 euro, reeds overgemaakt op een Nederlandse rekening, lijkt verloren.

Simpele zwendel

Het is een eenvoudige vorm van fraude: met een gestolen identiteit en gegevens van een lukrake bv werden via een nepsite mondkapjes verkocht. Het enige wat je nodig hebt is een koper die door een crisissituatie buiten de normale kanalen om er alles aan doet om beschermingsmiddelen veilig te stellen, zonder daarbij alle gebruikelijke veiligheidsstappen te doorlopen. De noodsituatie werd gecreëerd door de uitbraak van het coronavirus.

Er wordt op jullie gejaagd Officier van justitie rechtbank Zwolle

De zwendel met in dit geval als slachtoffer de Bondsrepubliek Duitsland werd in de rechtbank in Zwolle behandeld. Pers kon via een videoverbinding de zaak volgen, omwille van de coronamaatregelen. Eduard B. (52) uit Oldenzaal en Gerard M. (61) uit Amersfoort worden door het Openbaar Ministerie verdacht van fraude, witwassen en valsheid in geschrifte. Een derde verdachte in Nigeria is nog niet opgespoord.

'Angst misbruikt'

Volgens de officier van justitie staat het tweetal terecht voor een in zijn ogen weerzinwekkender daad dan doorsnee-oplichting. De verdachten, bekenden van de politie met beiden een strafblad, maakten misbruik van een crisis in een tijd dat mensen vreesden voor hun gezondheid.

Terwijl er in de zorg op cruciale plekken sprake was van schaarste aan beschermende middelen, dachten zij: daar maken wij gebruik van. Nog voordat de inhoudelijke behandeling van de zaak begint, waarschuwt de officier van justitie andere mondkapjesfraudeurs: 'Er wordt op jullie gejaagd'. 

Honderden meldingen

De zaak is allesbehalve uniek. In maart opende het justitiële apparaat de jacht op oplichters die misbruik maken van de coronacrisis. Van het Openbaar Ministerie tot de internationale politieagentschappen Interpol en Europol, en in Nederland partijen als de FIOD (Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst) zitten fraudeurs achter de broek.

Honderden meldingen kwamen binnen bij de FIOD, allemaal over beschermende middelen. Europol constateert dat alle schaarse producten gevoelig zijn voor zwendel: van mondkapjes tot coronatesten, handgels en straks misschien wel geneesmiddelen of vaccins. 

Op vrije voeten

De afgelopen maanden verrichtte de Nederlandse politie meerdere aanhoudingen. Een stel uit Dordrecht dat een ziekenhuis probeerde te bedonderen of mannen uit Den Haag en Schiedam die zich voordeden als leveranciers van beschermende middelen, het zijn voorbeelden.

De miljoenen ondeugdelijke of zelfs nooit geleverde mondkapjes waarover zorginstellingen vertelden, zijn het bewijs dat er nog een heel aantal fraudeurs op vrije voeten is.

Verloren geld

In de zaak tegen Eduard B. en Gerard M. zet een Nederlandse bank meteen een rood vlaggetje bij overboeking van 880.000 euro vanuit Duitsland. Inlichtingendiensten worden gewaarschuwd. Ondertussen verdwijnt het geld via allerlei onoverzichtelijke transacties op rekeningen in Nederland en vooral Nigeria.

Het meeste geld kan door de bank worden teruggehaald. Ruim een ton wordt door het OM als verloren beschouwd, onder meer omdat een van de verdachten voor 76.000 euro een houtbewerkingsmachine aanschafte. Die is al met verlies verkocht.

Onderlinge oplichting

Beide verdachten ontkennen schuld. M. zegt dat juist hij is opgelicht, B. verklaart dat hij rekende op een flinke investering in zijn nieuwe bedrijf en geen idee had van wat voor frauduleuze praktijken dan ook.

Hogere strafeis

De officier gelooft niet in de onschuld van beide mannen. Hij eist drie jaar onvoorwaardelijke celstraf tegen B. en vier jaar tegen M., die wordt aangemerkt als het brein achter de operatie.

De eis valt volgens de officier hoger uit dan bij een doorsnee oplichtingszaak. Hij rekent de verdachten zwaar aan dat ze misbruik maakten van de crisis. De mondkapjes waren bedoeld voor zorgverleners in Duitsland, in de deelstaat waar nota bene Nederlandse patiënten werden opgenomen.

De Duitsers hebben al hun geld teruggevorderd, plus een rekening voor juridische kosten en voor de vrachtauto’s die paraat stonden aan de grens. De uitspraak is over twee weken.

Bron: Trouw