Je krijgt een mail van een bonafide bedrijf, keurig aan jou geadresseerd, met een bijlage. Maar wanneer je die opent, kun je niet meer in je computer, dankzij de zojuist geïnstalleerde ransomware. Het overkwam een gezin uit Limburg, pluimveehouders, vorig jaar.

Het gezin kreeg een mail van Intrum Justitia, waarin werd vermeld dat er een nog factuur van Vodafone voldaan moest worden. De factuur werd meegestuurd in de bijlage, die besmet bleek met een virus. Resultaat, het beeldscherm van de computer ging op zwart, na het openen van het besmette document.

De ongeruste familie startte de computer opnieuw op, waarna een bericht op het beeldscherm verscheen. Binnen acht dagen moest er een bedrag betaald worden, anders zouden ze nooit meer bij hun bestanden kunnen. Betaalden ze niet binnen die termijn, werd het bedrag aanzienlijk verhoogd.

Gegijzeld

Jornt van der Wiel van Kasperskylab onderzoekt de veiligheid van internet en kent de problematiek maar al te goed: ransomware. ‘De bestanden op je computer worden versleuteld, door een besmet document,’ zo legt hij uit. ‘Pas als je betaalt krijg je een sleutel waarmee je je bestanden weer terugkrijgt. In feite wordt je computer gegijzeld en moet je losgeld betalen.’

Ernstig probleem

Het is een zeer ernstig probleem. Als je computer eenmaal gegijzeld is, kun je geen documenten meer openen, foto’s bekijken of muziek afspelen. Voor particulieren is het meer een emotionele zaak, (kleine) bedrijven kunnen enorm in de problemen raken. Vaak staat de hele bedrijfsvoering op de computer, maar ook de boekhouding, zakelijke correspondentie, bestellingen en noem maar op.

Weinig hoop

Groot probleem is dat er nog steeds weinig hoop is voor mensen die hun bestanden kwijt zijn. Het is hopen op een foutje van de criminelen die je de ransomware hebben gestuurd, of de politie moet in samenwerking met experts een sleutel vinden of hebben, waarmee je de bestanden terug kunt krijgen. Maar die kans is nog gering. Maar wie wel betaalt is ook nog niet uit de problemen. Want het is maar de vraag of je na betaling ook daadwerkelijk weer in je computer kunt komen.

Pas op met downloaden!

De enige remedie is op dit moment dus heel goed kijken wat je downloadt en of je de afzender vertrouwt. En het loont om aangifte te doen, hoe meer aangiftes hoe groter de kans dat er snel gezocht wordt naar een sleutel om de computer te ‘herprogrammeren’. Zorg voor een goede back-up van belangrijke bestanden, om de schade te beperken als je computer onverhoopt besmet raakt met ransomware.

Nomoreransom.org

Onder de naam NoMoreRansom bundelen de Nederlandse politie, Europol, Intel Security en Kaspersky Lab hun krachten tegen ransomware. Op de portal www.nomoreransom.org staat informatie over ransomware. Ook zijn op de site diverse decrytietools te vinden waarmee slachtoffers hun bestanden kunnen ontsleutelen.

Verzekeren

Op dit moment is er één verzekeraar waarbij je je kunt verzekeren tegen cybercrime.