Uitzendbureaus worstelen met nepvacatures en bij de Fraudehelpdesk zijn tussen januari en augustus zo’n 120 meldingen gedaan van baanfraude. Vermoedelijk ligt het werkelijke aantal slachtoffers veel hoger, want lang niet iedereen doet een melding. Waar je deze vacatures zoal tegenkomt en hoe je ze herkent vertelt Opgelicht?! je in dit artikel. Recruitmentfraude is op dit moment een van de meest voorkomende vorm van online oplichting in Nederland. Dit meldt het NRC. 

Fraudeurs benaderen potentiële slachtoffers via Whatsapp, maar soms ook via Telegram of andere social mediakanalen als Facebook en Instagram. Op vacaturesites zoals Indeed of de Nationale Vacaturebank worden nepvacatures verspreid en op Linkedin worden mensen benaderd door nepaccounts die zich voordoen als recruiter. Omdat geregeld de naam van een uitzendbureau wordt misbruikt lijkt de vacature geloofwaardig, maar in de praktijk kom je van een koude kermis thuis. 

Recruiters via Whatsapp 

Een populaire vorm van vacaturefraude zijn zogenaamde recruiters die je via Whatsapp benaderen. Deze berichten worden zowel via een buitenlands als Nederlands nummer gestuurd. De afzender stelt zich regelmatig voor als een recruiter van een uitzendbureau en komt met verleidelijke voorwaarden zoals bonussen en korte werktijden.

Het herkennen van een vacature scam via Whatsapp kan lastig zijn, dit zijn rode vlaggen waar je op kan letten: 

• Een onrealistisch aanbod. Als een vacature te mooi lijkt om waar te zijn, is dat vaak het geval. Als het salaris of de voordelen veel hoger uitvallen dan wat gangbaar is voor vergelijkbare functies, is het goed om sceptisch te zijn en wat extra onderzoek te verrichten. 
• Vage bedrijfsinformatie. Als het bedrijf geen duidelijke naam, locatie, website of contactgegevens deelt, is dat verdacht.
• Vragen om persoonlijke informatie. Vraagt de recruiter om persoonlijke informatie, zoals je BSN-nummer, bankgegevens of paspoort zonder dat er een sollicitatiegesprek heeft plaatsgevonden of er sprake is van een echte arbeidsovereenkomst die getekend moet worden? Deel deze dan nooit. 
• Slechte grammatica en spelling. Let op slecht geschreven berichten of e-mails. Oplichters maken vaak spelfouten of zijn nalatig met interpunctie. 

Als je twijfelt over een vacature aanbod via Whatsapp, neem dan contact op met het bedrijf via hun officiële website of telefoonnummer om te verifiëren dat het om een echt aanbod gaat, voordat je persoonlijke informatie deelt of een betaling doet. 

AI gegenereerde nepvacatures per mail 

Hoewel nepvacatures die bol staan van de spelling- en grammaticafouten een grote rode vlag is, is dit met de komst van tools zoals ChatGPT een stuk lastiger geworden en zul je beter op de andere aanknopingspunten moeten letten. Met ChatGPT kunnen gebruikers automatisch volledige teksten laten genereren door de tool vragen te stellen of opdrachten te geven. AI gegenereerde teksten zijn vaak foutloos geschreven, waardoor de vacature, die je bijvoorbeeld per mail ontvangt, niet meer van echt te onderscheiden is. Bij vacaturemails moet je alert zijn op de volgende punten: 

• Ongebruikelijke e-mailadressen. Let op het e-mailadres van de afzender. Bestaande bedrijven gebruiken meestal een bedrijfsdomein (bijvoorbeeld: @bedrijfsnaam.com), terwijl frauduleuze e-mails vaak willekeurige, niet-gerelateerde domeinen gebruiken. 
• Gebruik van onpersoonlijke aanspreekvormen. Nep vacatures per mail kunnen soms aanspreekvormen gebruiken zoals “Beste sollicitant” in plaats van je naam. 
• Snelle reactie op een niet-verzonden sollicitatie. Als je een reactie ontvangt op een sollicitatie die je nooit hebt verzonden, is dat verdacht. 

Ook via de mail geldt: in het geval van buitensporige salarissen, voordelen of kansen die beloofd worden die vaak te mooi zijn, kun je er vanuit gaan dat dat ook het geval is. 

Geef ook per mail niet zomaar je contactgegevens en controleer de contactgegevens van het bedrijf of het profiel van de recruiter op bijvoorbeeld LinkedIn. 

Nepvacatures via vacaturebanken 

Daar waar fraudeurs voorheen gebruik maakten van verzonnen bedrijfsnamen, worden tegenwoordig echte namen en logo’s gebruikt. Op platforms als Linkedin, Indeed of de Nationale Vacaturebank zijn nepvacatures tegenwoordig niet meer van echt te onderscheiden.

In een eerder artikel van Opgelicht?! besteedden we al aandacht aan nepvacatures die op banensites geplaatst worden en waar je als sollicitant alert op moet zijn. Een aantal rode vlaggen zijn: 

• Hoera, je bent aangenomen! Nadat je je gegevens verstuurd hebt, volgt er een WhatsApp berichtje dat je de baan hebt gekregen. Soms wordt er nog even gebeld. Het voelt misschien efficiënt, betrouwbaar is het zeker niet.  
• Er wordt om een kopie van je paspoort of je bankpas gevraagd. Nadat je het goede nieuws ontvangen hebt, wordt meteen gevraagd om een kopie van je legitimatie of een ander persoonlijk document zoals een bankpas te sturen om het contract in orde te maken zonder dat er een officieel sollicitatiegesprek heeft plaatsgevonden. Je gegevens zijn hiermee in handen van oplichters, deel deze dus nooit zomaar. 
• Je moet een geldbedrag overmaken. Het komt voor dat een oplichter je vraagt via een link geld te betalen, bijvoorbeeld voor het gebruik van een werklaptop. Dit is meestal een klein bedrag van bijvoorbeeld vier euro. Doe dit nooit. Zodra je het geld overmaakt, hebben de oplichters vrij spel om met jouw bankgegevens abonnementen af te sluiten of betaalrekeningen te openen.