Waarschijnlijk ken je ze wel, de filters op sociale media waarbij je jezelf verschillende gezichten kunt aanmeten die je knapper of juist ouder maken. Wellicht ben je inmiddels ook bekend met het fenomeen ‘deep fake’, waarbij het lijkt alsof iemand iets heeft gezegd of gedaan wat in werkelijkheid nooit is gebeurd. Hoe werkt dit en hoe herken je zelf een deep fake? 

Volgens onderzoekers aan de Tilburg University komen deep fakes steeds vaker voor. De verwachting is dat over 5 jaar 90% van alle online content geheel of gedeeltelijk gemanipuleerd zal worden. Het Internet Crime Complaint Center van de FBI bevestigt dat cybercriminelen steeds vaker met gemanipuleerde videobeelden en audio mensen in het bedrijfsleven proberen op te lichten. Deepfakes worden ook gemaakt om bijvoorbeeld nepnieuws te verspreiden, voor fraude, misleiding, wraakporno en haatzaaien. 

Hoe werkt het? 
'Deep' staat voor deep learning en 'fake' voor het feit dat de video of audio nep is. Onder deep learning verstaan we een techniek die valt onder kunstmatige intelligentie. Computers analyseren meerdere lagen in een beeld en leren hoe een gezicht wordt gemaakt. Zeer realistische deep fake content is relatief moeilijk te maken. Het maken vereist meestal data met vele duizenden beelden van twee mensen die met behulp van specialistische software worden samengevoegd. Door een toename in deepfake-technologie wordt het gebruik ervan steeds toegankelijker, zo zijn er steeds meer apps die makkelijk te downloaden en te gebruiken zijn. Met deze doe-het-zelf apps zijn de deep fakes meestal van matige kwaliteit. Toch wordt de technologie steeds slimmer en is het goed om te weten waaraan je een deep fake herkent en hoe je jezelf er zo goed mogelijk tegen kan beschermen. 

Hoe herken je het? 
Volgens cybercrime expert Danny Mekic is het goed om bij video’s de bron na te gaan en wanneer het is opgenomen. "Was de persoon in het filmpje op die plek op de datum en tijd dat het filmpje is opgenomen en klopt de context van het filmpje met de persoon in kwestie?"

Daarnaast kun je bij twijfel de beelden vertraagd afspelen, hierbij kun je onnatuurlijke elementen spotten als ogen die niet knipperen of mondbewegingen die niet synchroon lopen. 

Hoe bescherm je jezelf tegen deepfakes? 
Om geen slachtoffer van een deepfake te worden, is het goed om extra veiligheidsmaatregelen te nemen. Hieronder een paar tips. 

• Deel foto’s niet publiekelijk 

De meest realistische deepfakes video’s kunnen alleen worden gemaakt met een grote dataset van iemands foto’s. Zet bijvoorbeeld een slotje op je Instagram account of scherm je Facebookprofiel af, zo val je minder snel ten prooi aan cybercriminelen. 

• Verbeter de beveiliging van je smartphone of laptop 

Dit kun je volgens Radar doen door middel van een VPN, hiermee kun je internetten op je smartphone of laptop zonder dat iemand jouw gevoelige gegevens kan zien. Hackers kunnen door het instellen van een VPN niet met jouw internetverkeer meekijken, je kunt je locatie verbergen en voorkomen dat jouw bezoek aan een website wordt gekoppeld aan jouw IP-adres. 

• Neem contact op met autoriteiten 

Als je toch slachtoffer wordt van cybercriminaliteit via een deepfake: meld dit dan. Maak een melding van het materiaal dat met jouw foto’s is gemaakt bij het platform waarop het is gedeeld. Geef aan dat het tegen jouw wil is gemaakt en gedeeld. Wordt het materiaal gedeeld via sociale media? Dan kun je daarnaast ook het profiel rapporteren van degene die de afbeeldingen heeft verspreid.