Explosieve stijging van WhatsAppfraude: 'Dit jaar al voor 2,6 miljoen euro aan schade'

Uit cijfers van de Fraudehelpdesk blijkt dat WhatsApp-fraude explosief groeit. Waar deze fraudevariant drie jaar geleden slechts voor twaalf slachtoffers heeft gezorgd die gezamenlijk circa 20.000 euro verloren, registreerde de Fraudehelpdesk over de eerste zeven maanden van 2020 maar liefst 945 gedupeerden die in totaal voor 2,6 miljoen euro zijn opgelicht. Slachtoffers verliezen forse bedragen en blijven niet zelden ontredderd achter.

Over WhatsApp-fraude heeft Opgelicht?! vaak bericht, maar uit de meest recente cijfers blijkt dat waarschuwen nog altijd hard nodig is. Tanya Wijngaarde van de Fraudehelpdesk deelde de meest recente cijfers met De Telegraaf.

In de maanden januari tot en met juli van dit jaar zijn volgens Wijngaarde drie keer zoveel slachtoffers gevallen als in heel 2019, en ook de politie meldde afgelopen zomer nog dat het aantal aangiftes enorm stijgt. De meeste slachtoffers zijn vijftigplussers en per persoon bedraagt het gemiddelde schadebedrag ongeveer 2800 euro.

Dat de meeste slachtoffers boven de vijftig zijn, is wellicht geen toeval: eerder werd al bekend dat er op grote schaal gehandeld wordt in klantgegevens die afkomstig zijn uit callcentra. Deze lijsten zijn in een aantal gevallen zelfs aangevuld en verrijkt met persoonlijke informatie, zodat het bedrog nog geloofwaardiger kan worden vormgegeven.

Wat is WhatsApp-fraude en hoe werkt het?

Dat hebben we al vaak toegelicht, maar voor de volledigheid vatten we het nog even samen. WhatsApp-fraude is eigenlijk een vorm van identiteitsfraude die ook wel bekend is onder de iets minder gangbare term 'vriend-in-nood-fraude'. Via WhatsApp doen oplichters zich voor als een goede vriend of een familielid in de hoop grote geldsommen buit te maken.

Degene die contact met je opneemt heeft zogenaamd net een nieuw telefoonnummer en valt maar gelijk met de deur in huis: er moet met spoed een rekening worden betaald of diegene is ver van huis gestrand zonder geld. De vraag is dan ook of er met spoed een geldbedrag kan worden overgemaakt. Gebeurt dat niet, dan dreigen er grote problemen te ontstaan.

De oplichters gaan gewiekst te werk. Vaak maken ze gebruik van gestolen foto's die van sociale media zijn geplukt, zodat het lijkt also je inderdaad met je (klein)zoon of goede vriend(in) te maken hebt. Het overnemen van bestaande WhatsApp-accounts gebeurt overigens ook.

Gehackte Facebook-accounts en opgenomen stemmen maken WhatsApp-fraude nog geloofwaardiger

Maar ook dan zijn we er nog niet. Oplichters kunnen ook Facebook-accounts hacken om het bedrog geloofwaardig vorm te geven. Op zo'n gehackt account wordt een openbare aankondiging geplaatst van een nieuw telefoonnummer. Krijg je vervolgens een appje van dat telefoonnummer, dan denk je wellicht eerder dat het wel in de haak zal zijn.

Een zeer recente ontwikkeling is dat stemmen worden opgenomen door oplichters. Heeft een oplichter eenmaal een stem vast weten te leggen? Dan kan die opname worden gebruikt om vrienden en familieleden van diegene op te lichten. Deze vorm van oplichting is dus al een stuk geavanceerder dan een simpel appje, en dat maakt het zaak om goed op te blijven letten.

Wat kun je zelf doen als iemand je via WhatsApp met een hulpverzoek benadert?

Benadert iemand je met een appje met een hulpverzoek om geld? Wees dan altijd op je hoede. Maak nooit zomaar geld over en probeer diegene altijd eerst even te bellen. Het mooiste is een videogesprek, zodat je met je eigen ogen kunt zien dat je inderdaad te maken hebt met degene waarmee je denkt te praten, en gelukkig is dat met de meeste smartphones in een handomdraai geregeld. 

Kan dat niet? Pleeg dan een simpel telefoontje en vraag of het hulpverzoek klopt. Komt iemand met excuses zoals 'ik kan nu even niet bellen' of 'mijn microfoon is kapot'? Dan weet je genoeg: grote kans dat je te maken hebt met oplichters. Het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid is onlangs van start gegaan met een campagne om mensen - voornamelijk ouderen - voor deze fraudevariant te waarschuwen.

Bron: De Telegraaf