Op WhatsApp gaat al een aantal dagen een kettingbericht rond over een jubileumactie van kledingfabrikant Adidas. Duizenden klanten zouden in aanmerking komen voor gratis schoenen en andere kleding. Maar berust dat bericht eigenlijk wel op waarheid? Of is het de afzender om persoonlijke gegevens te doen voor het plegen van creditcardfraude?

Daar kunnen we eigenlijk heel kort over zijn, want de vraag stellen is 'm in dit geval ook gelijk beantwoorden. Natuurlijk klopt het van geen kant. Het ligt echter in de menselijke natuur om dergelijke zaken zo nu en dan tóch het voordeel van de twijfel te geven, want stel dat het waar is, dan is een paar gloednieuwe sneakers mooi meegenomen.

Laten we om te beginnen eens kijken naar het bericht zelf. Het ziet eruit alsof de tekst van het bericht ('Instructies ontvangen', 'Eerst komt het eerst') door één of andere vertaalmachine is getrokken. Trekken we de website linevip.vip eens na, dan zien we dat het domein nog geen twee maanden bestaat en dat het IP-adres naar de Verenigde Staten verwijst. Informatie over de houder van het domein valt in geen velden of wegen te bekennen.

Voor zover onze argwaan bij het zien van het WhatsAppbericht nog niet gewekt was, durven we nu al met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid te stellen hoe het écht zit. Tijd om eens naar die website te kijken.

Wat is de bedoeling van deze winactie precies?

Nou, wie de website bezoekt, krijgt allereerst een (waarschijnlijk gestolen) Adidas-plaatje te zien dat zó enorm is opgeblazen dat je praktisch iedere pixel kunt tellen. Het is werkelijk waar geen gezicht: wie in de jaren '90 bij wijze van vrijdagmiddagactiviteit een cursus HTML volgde op de middelbare school, boekte al na de tweede les aanzienlijk betere resultaten.

En dan hebben we het over de inhoud nog niet gehad. Het creatieve brein achter deze misleiding heeft een aantal vragen bedacht om nog een beetje de indruk te wekken dat je met een heuse prijsvraag van doen hebt, maar aan de aard van de vragen te zien, heeft het creatieve denkproces vermoedelijk onder invloed van een joint of twee plaatsgevonden. Als potentiële 'winnaar' moet je namelijk de volgende drie vragen beantwoorden:

• Heeft u ooit Adidas-schoenen gebruikt? (Ja / Nee)
• Bent u ooit ontevreden geweest over de schoenen die u bij Adidas heeft gekocht? (Ja / Nee)
• Zou u Adidas aanbevelen aan familie en vrienden? (Ja / Nee)

Wat deze vragen precies met deze prijsvraag te maken hebben, is ons werkelijk waar op iedere mogelijke manier een raadsel, want ongeacht je invoer 'win' je altijd. Na het beantwoorden van de laatste vraag verschijnt de spreekwoordelijke aap echter uit de mouw: of je deze winactie met maar liefst twintig mensen kunt delen via WhatsApp. Dat verklaart gelijk waarom deze rommel zich als een olievlek via de berichtendienst verspreidt: als één persoon maar liefst twintig anderen dient te benaderen, dan is het reproductiegetal, nouja, enfin.

Wij besluiten de proef maar niet op de som te nemen. Het is zaterdag, mensen hebben vast en zeker wel wat beters te doen, dit soort troep doorsturen heeft daarnaast de nodige ongewenste sociale consequenties en - misschien nog wel de meest belangrijke reden - het is allemaal één grote scam.

Het is ons weliswaar niet honderd procent duidelijk hoe de vork precies in de steel zit, maar als we even een gokje mogen wagen: na het doorsturen krijg je waarschijnlijk een formulier te zien waarop je een aantal persoonsgegevens in moet voeren, wil je je 'prijs' kunnen ontvangen. Voor deze prijs moet je echter wat verzendkosten betalen, doorgaans een bedrag van 1-2 euro, en dat kan alleen per creditcard.

Doe je dat? Dan begint het hele feest pas echt, want als je deze kosten hebt betaald, blijkt dat je ineens aan een zeer duur creditcardabonnement vast zit. Dat gaat meestal om tientallen euro's per maand voor compleet onduidelijke 'dienstverlening', en het abonnement stopzetten is een hels karwei. Krijg jij dit berichtje doorgestuurd? Dan raden we je van harte aan om er niet op in te gaan.