Een bericht dat door meerdere eenheden van de politie wordt gedeeld op Facebook en Twitter, gaat inmiddels ook als kettingbericht rond op WhatsApp. Je zou je WhatsApp-instellingen voor groepsgesprekken moeten wijzigen, anders loop je het gevaar dat oplichters je benaderen met spam, leningen en andere vormen van oplichterij. Maar klopt dat eigenlijk wel, en loop je inderdaad risico? Of is het allemaal een storm in een glas water en is het bericht zijn eigen leven gaan leiden?

Op Twitter en op Facebook zijn er zoals gezegd meerdere wijkagenten en politie-eenheden die deze waarschuwing over je WhatsApp-instellingen delen. Spam, oplichting, verdachte leningen, fraude, bugs, het is slechts een greep uit het assortiment op basis waarvan deze waarschuwing tot stand is gekomen.

Deze berichten worden bovendien gretig gedeeld. De teller van een aantal losse berichten die wij hebben gezien, staat in bepaalde gevallen al op meer dan duizend deelacties. En omdat mensen het bericht inmiddels ook op eigen initiatief zijn gaan delen via WhatsApp, gaat het op verschillende platformen als een lopend vuurtje rond.

Moet je je WhatsApp-instellingen wijzigen en loop je inderdaad risico?

Dat is een goede vraag. Als je de standaardinstellingen van WhatsApp ongemoeid laat, is het in principe gewoon zo dat iedereen die over jouw nummer beschikt je ook kan toevoegen aan groepsgesprekken. De vraag is dan ook of je dat zelf een probleem vindt. Er wordt gesuggereerd dat deze standaardinstelling nieuw is, maar voor zover wij weten, was dit altijd al het geval.

De wijze waarop de waarschuwing gepresenteerd wordt, suggereert echter dat er sprake is van een nieuwe oplichtingstruc waarbij WhatsApp-gebruikers acuut risico lopen. En hoewel er weliswaar een kleine kans bestaat dat je inderdaad ongevraagd door een onbekende wordt toegevoegd aan een groepsgesprek met voor jou onbekende deelnemers, is het niet zo dat je daardoor automatisch een groot risico loopt om slachtoffer te worden van allerlei vormen van fraude, misleiding, oplichting en bedrog.

Hoe zit dat precies? Dat is eenvoudig. Het feit dat iemand over jouw nummer beschikt en jou in theorie dus kan toevoegen aan een groepsgesprek op WhatsApp, betekent nog niet dat ze zomaar bij jouw bankrekening kunnen of je contactenlijst kunnen kraken. Daar is nog altijd een behoorlijke mate van interactie van de benaderde gebruikers voor nodig. Dat heb je voor een groot deel dus zelf in de hand.

Anders gezegd: als jij ineens aan een groepsgesprek wordt toegevoegd door een onbekende, is het veel aannemelijker om te denken dat je zelf ook wel nattigheid voelt, zeker als deze uitnodiging direct gepaard gaat met allerlei verzoeken om bijvoorbeeld inloggegevens af te staan, verificatiecodes door te sturen of een geldbedrag over te maken. Zou jij dat zomaar doen? De vraag stellen is 'm in dit geval ook gelijk beantwoorden, wat ons betreft.

Oplichting via WhatsApp is bovendien een stuk succesvoller als oplichters voor de gerichte, individuele benadering kiezen: de dynamiek van een groepsgesprek met allemaal onbekenden leent zich daar immers een stuk minder goed voor. Wel is er een klein risico op spam en ongewenste berichten, maar dat kun je in principe gewoon oplossen door het gesprek te verlaten en de beheerder van de groep te blokkeren.

De vragen die je jezelf dan ook zou moeten stellen zijn 'Wanneer ben ik voor het laatst door een volslagen wildvreemde toegevoegd aan een WhatsApp-groepsgesprek, hoe vaak komt dat voor en ben ik die keren ook benaderd met allerlei verdachte verzoeken of spam?'. Wij vermoeden dat voor een ruime meerderheid geldt dat dit helemaal geen voorkomende gebeurtenissen zijn.

In theorie klopt de waarschuwing ergens wel en is het zelfs nuttig: het kan immers nooit kwaad om even stil te staan bij dergelijke kwesties op het vlak van (online) privacy. Maar de dreiging en de urgentie waar de waarschuwing mee gepaard gaat, is wellicht wat overtrokken.

Hoe wijzig je je WhatsApp-instellingen voor groepsgesprekken?

Toch kunnen er best redenen zijn waarom je er geen zin in hebt om zomaar aan allerlei groepsgesprekken te worden toegevoegd. Privacyoverwegingen kunnen daarin een rol spelen, want misschien wil je wel niet dat onbekenden zomaar jouw nummer en/of profielfoto kunnen zien.

Je zou dus kunnen overwegen om de instellingen voor groepsgesprekken alsnog even te wijzigen, al is daar geen dringende reden voor in termen van mogelijke risico's op oplichting. Dat doe je als volgt:

1. Open WhatsApp
2. Ga naar Instellingen
3. Ga naar Account
4. Ga naar Privacy
5. Ga naar Groepen
6. Kies de optie Mijn contacten in plaats van de standaardinstelling Iedereen

Deze stappen kun je overigens ook herhalen voor je profielfoto, je persoonlijke informatie en je WhatsApp-status, mocht je denken dat ook deze informatie wellicht niet bedoeld is voor volslagen wildvreemden.

En denk altijd even goed na, mocht iemand je uit het niets benaderen met allerlei verzoeken.