Het Openbaar Ministerie ziet graag dat er zwaardere straffen komen voor rondtrekkende criminele bendes, vaak afkomstig uit Oost-Europa. De politie-eenheid die belast is met de jacht op deze bendes, ziet daarnaast graag minder juridische beperkingen en een versoepeling van de privacyregels. Juist vanwege deze regels wordt veel informatie over dergelijke bendes niet gedeeld, en dat moet veranderen om de opsporing efficiënter te maken.
Dat blijkt uit uitspraken van het OM tegen Nieuwsuur. Rob van Bokhoven is als landelijk Officier van Justitie onder andere verantwoordelijk voor de bestrijding van rondtrekkende criminele groepen. Hij streeft naar langere, onvoorwaardelijke celstraffen: 'De impact van mobiel banditisme op de slachtoffers, op de detailhandel en de samenleving is te groot.'
Taskforce Mobiel Banditisme
Het viel de politie op dat er door het hele land veel overlastgevende criminaliteit plaatsvindt. Dergelijke criminaliteit wordt vaak gepleegd door kleine groepen buitenlandse criminelen zonder vaste woon- of verblijfplaats. Deze bendes lijken zich bovendien met grote regelmaat te verplaatsen.
Om die reden is twee jaar geleden de taskforce Mobiel Banditisme in het leven geroepen, het resultaat van gezamenlijke inspanningen door de politie en het OM.
Babbeltrucs, diefstal en inbraak
René Middag is projectleider bij het taskforce. Hij geeft aan dat het om verschillende vormen van criminaliteit gaat: 'Babbeltrucs, diefstal, en inbraak bij woningen, winkels, en bedrijven. Maar ook ladingdiefstal uit stilstaande en soms ook rijdende vrachtwagens'. Het gaat daarnaast ook om uitkerings- en toeslagenfraude.
Babbeltrucs verdienen volgens de politie extra aandacht. Zij constateren een trend waarbij mensen in kleinere gemeenschappen - waar men elkaar goed kent en goed van vertrouwen is - vaak slachtoffer worden van babbeltrucs. Dit betreft hoofdzakelijk oudere mensen, die wellicht minder weerbaar zijn en zich eerder laten overrompelen.
Katvangers spelen faciliterende rol in uitkeringsfraude
Om onder de radar te blijven, maken leden van deze criminele bendes gebruik van katvangers. Vaak zijn dat landgenoten die in Nederland woonachtig zijn. Zij stellen bankrekeningen ter beschikking om crimineel verkregen geld mee weg te sluizen of om uitkeringsfraude mee te plegen. Toeslagen worden onterecht aangevraagd bij de Belastingdienst, uitkeringen worden ten onrechte aangevraagd bij het UWV.
Deze katvangers laten zich daarnaast ook gebruiken om voertuigen en telefoons op hun naam te laten zetten. Voor de politie wordt het lastiger om achter de werkelijke identiteit van de criminelen te komen.
Burgerservicenummers aanvragen, valse huurcontracten opstellen
In de gemeente Den Haag werd door ambtenaren geconstateerd dat groepen Roemenen vrijwel dagelijks een burgerservicenummer kwamen aanvragen met de hulp van een 'tolk'. Deze zogenaamde tolk is vermoedelijk gewoon lid van een criminele bende die mensen een geringe vergoeding biedt om dergelijke hand- en spandiensten te verlenen.
Omdat de gemeente Den Haag besloot wat grondiger in de materie te duiken, kwamen andere opvallende zaken aan het licht. Mensen die een aanvraag kwamen doen, toonden relatief vaak een vals huurcontract, aldus Sita Kristo (hoofd Burgerzaken): 'Die gingen we onderzoeken. Hoe komt het dat je op dat adres in de gemeente Den Haag voor zo'n laag bedrag kunt wonen? Daardoor werden we getriggerd'
Door strenge privacywetgeving ontstaat een waterbedeffect
De gemeente Den Haag zit er bovenop en heeft de boel naar eigen zeggen dermate grondig dichtgetimmerd dat ze geen last meer hebben van katvangers. Dat heeft volgens de landelijke taskforce echter als ongewenst neveneffect dat criminelen het doodleuk in andere gemeentes proberen, en dat lukt vanwege privacywetgeving maar al te goed. De leiding van het taskforce wil graag landelijk beleid tegen katvangers, maar loopt nu tegen de grenzen van de mogelijkheden aan vanwege strenge privacywetgeving.
René Middag: 'Wij mogen onze data over katvangers niet zomaar delen met andere overheidsdiensten, ook niet met andere gemeenten, vanwege de nieuwe privacyregels. Dat is best wel eens frustrerend als je rondtrekkende bendes wil bestrijden.'
Bron: NOS / Nieuwsuur.
Bijschrift foto: Politie en douane tijdens een inval in het Amsterdamse Westelijk Havengebied. Bij de actie is een groep Roemenen aangehouden op verdenking van het plegen van diefstallen in het hele land. De verdachten maken volgens de politie deel uit van een criminele organisatie, die in wisselende samenstellingen misdrijven plegen. (Archiefbeeld 17-04-2018)
