Op Facebook zie je een advertentie voor een product waar je naar op zoek bent. De webshop ziet er betrouwbaar uit, de prijs is oké en je besluit een gokje te wagen. Vervolgens moet je weken of zelfs maanden wachten op je bestelling. Maar dat is nog niet alles: bij ontvangst constateer je dat het in werkelijkheid om een goedkoop prul van AliExpress gaat én je hebt bovendien een veelvoud betaald van wat het product eigenlijk zou moeten kosten. Wat nu? Is er sprake van oplichting? En hoe voorkom je dat je per ongeluk met een zogenaamde dropshipper in zee gaat? In dit artikel zetten we alles voor je op een rij.

Door de soms weinig transparante werkwijze van sommige dropshippers, de gebrekkige communicatiemogelijkheden en de lange wachttijden voelen veel klanten van dropshippers zich opgelicht en hebben ze niet zelden spijt van hun aankoop. Webshops van zogenaamde dropshippers schieten bovendien als paddenstoelen uit de grond, tot grote irritatie van velen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het aantal klachten over dergelijke bedrijven explosief toeneemt. Hoe groter het aanbod, hoe groter de kans dat jij al dan niet bewust met een dergelijke partij in zee gaat, met het risico op een teleurstellende ervaring als gevolg.

Maar hoe herken je deze webwinkels? En is hier eigenlijk wel sprake van oplichting? Tijd om een aantal belangrijke vragen over dropshipping te beantwoorden. We zetten hieronder een aantal kenmerken van dropshipping voor je op een rij.

Wat is dropshipping precies?

De term 'dropshipping' is nu een aantal keer gevallen, maar wat houdt het precies in? Kort gezegd is een dropshipper iemand die zelf geen fysieke voorraad heeft en jouw bestelling linea recta doorstuurt naar de groothandel. De groothandel is vervolgens degene die het product daadwerkelijk naar je opstuurt. De dropshipper is in deze constructie dus niet de daadwerkelijke leverancier van het product, maar eerder een tussenpersoon, al is dat onderscheid lang niet altijd even duidelijk.

Dropshipping is echter niet altijd negatief. Het niet hebben van een fysieke voorraad kan zelfs gunstig zijn voor klanten: de dropshipper heeft immers minder operationele kosten omdat er geen opslagruimte gehuurd moet worden, en dat kan in bepaalde situaties ook betekenen dat je als klant een lagere prijs betaalt. Iets kopen bij een dropshipper hoeft dus niet per definitie negatief uit te pakken. 

De voornaamste klachten over dropshippers gaan dan ook over bedrijven die producten met verzonnen 'aanbiedingsprijzen' verkopen voor prijzen die alsnog vele malen hoger zijn dan op bijvoorbeeld AliExpress. Om een voorbeeld te noemen: een bepaalde stylingtang of een föhn wordt te koop aangeboden met een 'stuntprijs' van € 39,99. De échte prijs was volgens de verkoper maar liefst € 79,99. Je ziet op Facebook een advertentie die je naar de webshop van de dropshipper leidt, en je denkt bij jezelf 'als ik die stylingtang of die föhn nu koop voor de aanbiedingsprijs, ben ik spekkoper en doe ik goede zaken'.

Wat jij echter niet weet, is dat dezelfde stylingtang of föhn op AliExpress voor slechts enkele dollars te koop wordt aangeboden. Deze dropshippers maken gebruik van misleidende 'actieprijzen' en pakken dus een flink stuk marge om een eenvoudige handeling te verrichten die je in een aantal gevallen net zo goed zelf had kunnen uitvoeren. Daarover later meer.

Hieronder zie je een voorbeeld van een dropshipper die het wel héél erg bont maakt. Het kettinkje op zich, tsja. Laten we het er maar op houden dat tien cent in alle redelijkheid nog te veel is. Er zijn echter een paar opvallende zaken. De jongeman achter de webshop waar het voorbeeld vandaan komt (Descuento.nl) verkoopt de ketting namelijk voor de bij elkaar gefantaseerde en compleet verzonnen 'aanbiedingsprijs' van € 19,95. Normaal gesproken kost het prul zogenaamd € 40, en dat is best een verschil. 

De prijs op AliExpress? Maar liefst één euro. Tsja...

Kort samengevat: jij koopt een product bij een (Nederlandse) webshop, je verwacht dat jouw artikel voorradig en direct leverbaar is, wat inhoudt dat je je bestelling dus binnen enkele dagen kunt verwachten. In werkelijkheid gaat het er regelmatig heel anders aan toe. Pas na ontvangst van jouw bestelling bestelt de dropshipper het betreffende artikel bij een groothandel, niet zelden voor een fractie van de prijs die jij ervoor hebt betaald. De groothandel krijgt tevens de opdracht om het artikel rechtstreeks naar jou te verzenden, en dan kan het grote wachten beginnen.

Is dropshipping een vorm van oplichting?

Het is allereerst goed om een misverstand uit de weg te helpen: dropshipping is wettelijk gezien géén oplichting, ook al ervaren gedupeerde klanten dat toch echt anders. Deze manier van zakendoen is toegestaan binnen de kaders van de Nederlandse wet en woordvoerder Gerard Spierenburg van de Consumentenbond noemt het tegenover RTL Nieuws zelfs een voorbeeld van de 'gezonde Nederlandse handelsgeest'. 

Dat betekent echter niet dat er geen regels zijn waar dropshippers zich aan moeten houden. Zo moet het voor klanten duidelijk zijn dat er sprake is van dropshipping en dat bestellingen niet vanuit Nederland worden verzonden. Ook dient de klantenservice benaderbaar te zijn, hoort de consument het recht te hebben om het product te retourneren én moeten de producten voldoen aan Europese veiligheidsnormen. 

De meeste klachten komen binnen over bedrijven die zich niet aan deze voorwaarden houden. De kans is namelijk aanwezig dat je te maken hebt met 'ondernemers' die slechts in jou geïnteresseerd zijn tot het moment dat je de factuur voldoet. Daarna geeft menigeen niet thuis en kun je het zelf uitzoeken: de zakken van deze 'ondernemers' zijn gevuld en jij hebt het nakijken. 

Onderstaand nog een voorbeeld. Op de website Nederlandse-Stijl.nl worden herenschoenen aangeboden voor de verzonnen 'aanbiedingsprijs' van € 59,99. De oorspronkelijke prijs was maar liefst € 169,95, zo wordt schaamteloos en met droge ogen beweerd! Maar kijken we op AliExpress, dan zien we al snel dat hetzelfde paar al vanaf 21 dollar kan worden aangeschaft. Een behoorlijk fors verschil, inderdaad. Plus dat je voor dat geld natuurlijk nooit kwalitatief hoogwaardige schoenen kunt verwachten, een verwachting die door de verzonnen nieuwprijs van € 169,95 wel wordt gewekt.

Meer voorbeelden zien? Volg dan de Facebookpagina Ali versus de rest. 

Aantal dropshippers is in tweeënhalf jaar vertienvoudigd

Het is goed om te weten dat het aantal dropshippers de laatste jaren sterk is toegenomen. RTL Nieuws is in de registers van de Kamer van Koophandel gedoken en heeft een aantal cijfers op een rij gezet. Waar de groei van dit soort bedrijven tussen 2013 en 2018 in absolute zin beperkt bleef, blijkt uit cijfers over 2019 en 2020 een héél ander beeld:

• Eerste kwartaal 2013: 48 bedrijven
• Eerste kwartaal 2014: 73 bedrijven
• Eerste kwartaal 2015: 79 bedrijven
• Eerste kwartaal 2016: 87 bedrijven
• Eerste kwartaal 2017: 88 bedrijven
• Eerste kwartaal 2018: 142 bedrijven

Maar dan de cijfers over 2019 en 2020:

• Eerste kwartaal 2019: 423 bedrijven
• Eerste kwartaal 2020: 1.026 bedrijven
• Tweede kwartaal 2020: 1.076 bedrijven
• Derde kwartaal 2020: 1.370 bedrijven

De afgelopen tweeënhalf jaar is het aanbod dus bijna vertienvoudigd. Het gaat hier bovendien om een ondergrens: het selectiecriterium van RTL Nieuws is de term 'dropship' in de bedrijfsnaam, en het ligt voor de hand dat er nog veel meer dropshippers actief zijn die deze term niet in de handelsnaam hebben opgenomen.

Veel ondernemers zien dropshipping kennelijk als een gat in de markt: je kunt immers met relatief weinig middelen een webshop opzetten, door sociale media als Facebook en Instagram kun je in een handomdraai adverteren, je hebt doorgaans geen opslagruimte nodig en als je het een beetje slim aanpakt, kun je in een kort tijdsbestek betrekkelijk eenvoudig grote winsten maken.

Daarbij gaat het er overigens niet altijd even netjes en transparant aan toe. De redactie van Opgelicht?! krijgt met enige regelmaat klachten over dropshippers: enorme levertijden, ondermaatse kwaliteit van de producten, gebrekkige communicatie en een onduidelijk retourbeleid vormt doorgaans de rode draad.

Waarom duurt het zo lang voordat ik mijn bestelling binnen heb?

Je moet weten dat dropshippers uit kostenoverwegingen vaak buiten Europa bestellen. China is met AliExpress natuurlijk een grote speler in de markt, dus omwille van de duidelijkheid en de herkenbaarheid hanteren we AliExpress als voorbeeld. Bestellen buiten Europa heeft echter een aantal nadelen. Zo is de levertijd vaak aanzienlijk langer dan die van bestellingen die je in Nederland of in Europa plaatst.

Niet veel consumenten weten bovendien dat de meeste post met passagiersvliegtuigen wordt vervoerd. Een bestelling uit China is in normale omstandigheden al rustig twee tot drie weken onderweg, maar als gevolg van het coronavirus is een groot deel van het luchtvaartverkeer stilgevallen of aanzienlijk verminderd. Postkoeriers rapporteren wereldwijd dan ook over aanzienlijk langere bezorgtijden, en in een aantal gevallen is er tussen bepaalde landen zelfs helemaal geen in- of uitgaande post mogelijk. Zo kan het gebeuren dat jouw pakket gerust een paar maanden onderweg is.

Zijn mijn bestelde artikelen wel veilig?

Dat is een heikel punt. Uit onderzoek van de Consumentenbond is gebleken dat maar liefst twee derde van de producten die van buiten de EU afkomstig zijn niet voldoen aan Europese wet- en regelgeving omtrent veiligheid. In sommige gevallen zijn deze producten zelfs ronduit gevaarlijk. Denk aan elektronica met onveilige bedrading en een verhoogd risico op kortsluiting of brandgevaar, of aan sieraden waar zware metalen in verwerkt zitten.

RTL Nieuws weet te vertellen dat het moeilijk is om de veiligheid van dergelijke producten te waarborgen. Bepaalde keurmerken worden immers doodleuk nagemaakt en vanwege de enorme hoeveelheid goederen die we importeren, kan lang niet alles daadwerkelijk gecontroleerd worden.

Welke problemen met bestellingen die van buiten de Europese Unie komen kan ik nog meer verwachten?

Post van buiten de Europese Unie moet door de douane worden ingeklaard. Dat gaat steekproefsgewijs, want lang niet ieder pakket kan handmatig worden geïnspecteerd, daartoe is de capaciteit simpelweg te beperkt. Binnen de Europese Unie hoef je overigens geen invoerbelasting te betalen, ongeacht de waarde van je pakket: je betaalt slechts omzetbelasting aan de ondernemer van wie je het product hebt gekocht, en dat is inbegrepen in de productprijs.

Voor zendingen van buiten de Europese Unie is dat echter een heel ander verhaal. Op inkomende internationale (pakket)post van buiten de EU hoort een douaneverklaring te zitten met een specificatie van de goederen én de waarde. Wat er vervolgens gebeurt, is afhankelijk van de waarde van je bestelling.

• Is de waarde van de bestelling lager dan 22 euro? Dan kun je probleemloos importeren, deze pakketten worden doorgaans vrij snel na aankomst vrijgegeven voor bezorging.
• Is de waarde van de bestelling tussen de 22 en 150 euro? Dan betaal je weliswaar geen invoerrechten, maar wel btw én inklaringskosten.
• Is de waarde van de bestelling hoger dan 150 euro? Dan betaal je zowel invoerrechten als btw en de inklaringskosten.

Nu gaat het in de meeste gevallen om betrekkelijk goedkope producten, ondanks de soms torenhoge prijs die jij er als consument voor betaalt. Toch is dit iets om rekening mee te houden. Kijken we nog eens naar het voorbeeld van de viszoeker hierboven, dan zien we dat de productprijs boven de grens van 22 euro ligt. Met een beetje pech moet je bij ontvangst van het pakket dus inklaringskosten én btw betalen.

Doe je dit niet? Dan gaat je pakket terug naar de afzender en ga je een heel tijdrovend proces in als je probeert om je geld terug te krijgen. De verkoper kan immers beweren dat het toch echt jouw eigen verantwoordelijkheid is om deze kosten al dan niet voor rekening te nemen, zeker als op de website duidelijk vermeld wordt dat producten vanuit China worden verstuurd.

Hoe zit het met het recht op retour?

Bestelling ontvangen? Er kunnen talloze redenen zijn waarom je product niet naar wens is. De kwaliteit kan ondermaats zijn (zeker als je de prijs die jij ervoor betaald hebt in gedachten houdt), het kan gaan om namaakartikelen, of de producten voldoen simpelweg niet aan Europese wet- en regelgeving op het gebied van veiligheid. Denk bijvoorbeeld aan mogelijk gevaarlijke elektronica.

Wettelijk gezien heb je als consument het recht om een product binnen een bepaalde termijn te retourneren. Volgens de Consumentenbond heb je vanaf de dag van ontvangst 14 dagen bedenktijd waarin je alsnog kunt besluiten om af te zien van je koop, ongeacht de reden.

Sommige dropshippers geven hier echter geen gehoor aan en staken simpelweg de communicatie: het geld is binnen en jij zoekt het maar uit, mails worden niet beantwoord en de telefoon wordt niet opgenomen. Maar ook als je wel afspraken kunt maken over het terugsturen van je bestelling, kun je voor nare verrassingen komen te staan.

Bij de aankoop zijn de verzendkosten meestal bij de prijs inbegrepen, maar een bestelling terugsturen komt doorgaans toch echt voor eigen rekening. Deze bestelling kun je bovendien niet naar de dropshipper sturen: deze partij is niet verplicht om je een Nederlands retouradres te bieden. Het pakket moet in vrijwel alle gevallen dus naar de echte leverancier.

Wat moet je dan? Pakketpost naar China wordt al snel een dure grap, zeker als je het pakket verzekerd verstuurt om eventuele geschillen en onenigheid te vermijden. Het kan zelfs zijn dat de kosten voor het retourneren zó hoog zijn dat ze het aankoopbedrag van je bestelling benaderen of zelfs overstijgen, en dan heb je er natuurlijk niet zoveel aan om eraan te beginnen. In theorie leuk dat de mogelijkheid geboden wordt, in de praktijk soms gewoon te onpraktisch.

Hoe herken je dropshippers?

Tot slot nog even een opsomming van handige tips om dropshippers te herkennen.

• Heb je een advertentie gezien op Facebook of Instagram? Kijk of je recensies van de webshop kunt vinden en lees wat voor commentaren andere gebruikers achterlaten;
• Voer de zoekopdracht '[bedrijfsnaam]'+ 'ervaringen' in en bekijk de recensies op een aantal verschillende websites. Ga niet blind af op de recensies op de website zelf: deze zijn vrijwel altijd verzonnen. Zijn er geen recensies te vinden? Overweeg dan nog eens goed of je de bestelling wel moet plaatsen;
• Kijk of er op de website een KvK-nummer genoemd wordt;
• Kijk naar de contactmogelijkheden. Wordt er een vestigingsadres genoemd? Is er een telefoonnummer beschikbaar om de klantenservice te benaderen? Wordt er een e-mailadres genoemd? Is het antwoord op één of meerdere van deze vragen 'nee', dan kan dat een reden zijn om eens extra achter je oren te krabben;
• Onderzoek de domeinnaam. Informatie over domeinnamen die op .nl eindigen, kun je raadplegen via de website van de Sidn. Internationale domeinnamen kun je natrekken via Whois. Bestaat het domein pas kort, of is er geen informatie over de houder van de domeinnaam beschikbaar? Wees dan extra alert;
• Let op de genoemde levertijden. Wordt er bijvoorbeeld iets gezegd over levertijden die op kunnen lopen tot 14-21 (werk)dagen? Dan weet je eigenlijk al zeker dat je met een dropshipper te maken hebt;
• Let op beweringen als 'Al 15.000 tevreden klanten', zeker als een webshop pas enkele weken bestaat. Gezien de levertijden kan dat gewoon niet;
• Onderzoek hoe de webshop het retour- en garantiebeleid geregeld heeft. Valt daar niks over te vinden? Dat is een slecht teken;
• Check of de webshop een keurmerk heeft. Controleer ook of dit logo niet simpelweg is gestolen en dus ten onrechte wordt gehanteerd, want ook daar zijn gevallen van bekend;
• Zoek het product zelf op op AliExpress. Kan soms een paar minuten duren, maar grote kans dat je al snel op precies hetzelfde product stuit tegen een fractie van de prijs;
• Zoek op afbeelding. Dat kan via Google Image Search of via TinEye, om twee voorbeelden te noemen. Je kunt ook met je rechtermuisknop op een afbeelding klikken en dan de optie 'Afbeelding zoeken in Google' kiezen. Bij een positieve match - en dat heb je met productfoto's al heel snel - zie je aanbieders van hetzelfde product meteen op je scherm en kun je de prijzen vergelijken.