De redactie van Opgelicht?! krijgt regelmatig klachten van gedupeerden dat de politie geen aangifte wil opnemen. Mag de politie weigeren om jouw klacht of aangifte in behandeling te nemen? Onder welke omstandigheden zijn ze daartoe verplicht? En zijn er situaties waarin het agenten is toegestaan om jouw klacht of aangifte tóch niet op te nemen?
Er is sprake van een verschil tussen een klacht en een aangifte. De politie is op grond van artikel 163 lid 6 en artikel 165 lid 1 Wetboek van Strafvordering verplicht de aangifte of klacht in ontvangst te nemen.
Artikel 163 lid 6 Wetboek van Strafvordering luidt voor wat betreft het opnemen van de aangifte:
Tot het ontvangen van aangiften bedoeld in de artikelen 160 en 161 zijn de opsporingsambtenaren, en tot ontvangen van de aangiften bedoeld in artikel 162 Wetboek van Strafvordering de daarbij genoemde ambtenaren verplicht. Artikel 163 lid 6 Wetboek van Strafvordering
Voor het opnemen van klachten is het geregeld in artikel 165 lid 1 Wetboek van Strafvordering:
Tot het ontvangen der klachte is elke officier van justitie en elke hulpofficier van justitie bevoegd en verplicht. Artikel 165 lid 1 Wetboek van Strafvordering
In de praktijk komt het echter vrijwel niet voor dat de politie weigert om een klacht op te nemen. Van een weigering om een aangifte op te nemen, is vaker sprake.
Argumenten van de politie voor weigering opnemen van aangifte
De politie geeft altijd dezelfde argumenten voor de weigering om de aangifte op te nemen.
Argument 1: Het betreft een civielrechtelijke aangelegenheid en geen strafbaar feit
Dit argument gebruikt de politie vaak. Wees hier erg kritisch op, want dit is geen goede grond voor een weigering van het opnemen van een aangifte. Wanneer tevens een civielrechtelijke actie mogelijk is, is dat geen reden om de strafrechtelijke aangifte te weigeren.
Raadpleeg desnoods een advocaat, waaraan je je zaak kunt voorleggen. De advocaat kan voor jou beoordelen of je civielrechtelijk stappen zou moeten ondernemen of dat je ook (tevens) via het strafrecht aangifte kunt doen.
Argument 2: Er is onvoldoende bewijs, zodat ze er niets mee kunnen
Het is juist aan de politie om vooraf al aan te geven dat er onvoldoende bewijs bestaat voor een strafbaar feit. Dit is zeker geen grondslag voor de weigering om een aangifte op te nemen. Aan de andere kant moet je wel realistish bekijken of de politie in het kader van een voorbereidend onderzoek misschien alsnog dat bewijs zou kunnen verkrijgen.
Argument 3: Het feit is niet strafbaar
Het kan zijn dat je aangifte komt doen van een feit dat in Nederland niet strafbaar is gesteld. Op dat moment kan de politie wel weigeren om de aangifte op te nemen. Deze situatie kon echter zelden voor. Bespreek de zaak desnoods vooraf met een in het strafrecht gespecialiseerde advocaat.
Wat als de agent twijfelt over de vraag of er sprake is van een strafbaar feit?
Twijfel bij de betrokken politieagenten over de vraag of er al dan niet sprake is van een strafbaar feit mag er niet toe leiden dat de agent in kwestie geen gevolg geeft aan zijn of haar wettelijke plicht om een aangifte op te nemen.
Bij twijfel moet de verbalisant het overlaten aan de officier van justitie om ter zake een standpunt te bepalen en dat aan de aangever kenbaar te maken. De aangever heeft dan bij een besluit om niet te vervolgen nog de mogelijkheid van het indienen van een klaagschrift ex artikel 12 Wetboek van Strafvordering bij het gerechtshof.
Alléén wanneer al op voorhand - zonder enig verder onderzoek, en zonder de minste twijfel - kan worden vastgesteld dat de gedraging of de gebeurtenis die ter kennis van de politie wordt gebracht niet te kwalificeren is als een strafbaar feit, kan een uitzondering worden gemaakt op de wettelijke plicht om de aangifte op te nemen.
Uitgangspunt is dat agenten verplicht zijn om jouw aangifte op te nemen
Het is echter nooit de bedoeling dat de opvatting van de politie inzet wordt van een discussie met de persoon die aangifte wil komen doen. Als uitgangspunt geldt gewoon dat de politie verplicht is om de aangifte op te nemen. Dit volgt ook uit de Kamerstukken II, 32468, nr. C (Memorie van Antwoord, bij Wetsvoorstel herziening regels betreffende de processtukken in strafzaken):
Passage uit Kamerstukken II, 32468, nr. C
'De vraag die mij werd gesteld, te weten of de politie in een dergelijk geval mag weigeren de aangifte op te nemen, valt in zijn algemeenheid niet te beantwoorden. Dit hangt, zo zullen ook deze leden begrijpen, af van de concrete feiten en omstandigheden van het geval.
Uitgangspunt is en blijft dat de politie altijd aangifte van een strafbaar feit opneemt. Die gedachte is ook uitgedrukt in de wet. De artikelen 160 en 161 Wetboek van Strafvordering bevatten een beperkte aangifteplicht en een algemene aangiftebevoegdheid. Artikel 163 Wetboek van Strafvordering bepaalt vervolgens op welke wijze een aangifte kan worden ingediend en dat opsporingsambtenaren verplicht zijn de aangiften als bedoeld in de artikelen 160 en 161 Wetboek van Strafvordering in ontvangst te nemen.
Binnen dit stelsel – dat als sluitstuk de strafbaarstelling van een valse aangifte kent (artikel 188 Wetboek van Strafrecht) – is weinig ruimte voor eigen beleid van de politie, daargelaten de gevallen waarin de invloed van alcohol bij beide partijen dermate groot is dat op voorhand kan worden aangenomen dat de toedracht, zoals door aangever geschetst, met een korrel zout kan worden genomen.'
Beklag ex artikel 12 Wetboek van Strafvordering
Hoewel de politie verplicht is om de aangifte op te nemen, zijn zij niet onder alle omstandigheden verplicht om in de aangebrachte zaak opsporingsactiviteiten te verrichten. Zij kunnen van (verdere) opsporingsactiviteiten afzien. De politie dient dit dan wel schriftelijk aan de aangever te melden. Tegen deze mededeling kan binnen 3 maanden op grond van artikel 12 Sv een klaagschrift worden ingediend.
Bron: StrafrechtadvocatenNetwerk (Bijschrift: Het artikel is integraal overgenomen na schriftelijke toestemming van de bron)
