In de wereld van e-commerce zijn er weinig ontwikkelingen die de laatste tijd tot zoveel irritatie leiden als het fenomeen 'dropshipping'. Strikt genomen is het niet altijd keiharde oplichting, maar het contrast tussen de verwachting en de realiteit is in veel gevallen groot. Opgelicht?! krijgt dagelijks klachten van gedupeerde consumenten die weken of zelfs maanden op hun bestelling moeten wachten en vervolgens één of ander waardeloos prul geleverd krijgen dat op geen enkele wijze voldoet aan de omschrijving. Teleurstellend, ook omdat de webshops bij klachten vaak niet thuisgeven. In enkele gevallen kun je dat met een beetje goede wil héél misschien nog uitleggen als een oprechte vergissing, maar er lijkt de laatste tijd sprake te zijn van een trend waarin malafide dropshippers bewust goedkope rommel opsturen en de webshop snel offline halen zodra de eerste klachten opduiken. Hoe zit dat precies, en waarom zouden dropshippers dat doen?

Om te beginnen moeten we even terug naar het begrip 'dropshipping'. Wat is dat precies? Feitelijk is dropshipping een term die gebruikt wordt als je een bestelling plaatst bij een verkoper die zelf geen voorraad houdt en jouw bestelling rechtstreeks vanuit een leverancier naar je laat opsturen. Zaak is daarbij wel dat vooraf duidelijk en helder wordt gecommuniceerd dat het om dropshipping gaat, zodat je als klant niet voor nare verrassingen komt te staan.

Dat kan - mits helder gecommuniceerd - in een aantal gevallen overigens voordelig uitpakken, want degene waar jij een bestelling plaatst, hoeft geen rekening te houden met (hoge) voorraadkosten of dubbele verzendkosten en kan in theorie dus goedkoper leveren. Het zal je wellicht niet verbazen, maar ondernemers die op deze wijze te werk gaan, zijn doorgaans dan ook niet de dropshippers waar Opgelicht?! klachten over ontvangt.

Enige tijd geleden hebben we een zeer uitgebreid hulpartikel gepubliceerd met daarin alles wat je moet weten over dropshipping. Ook hebben we een handig hulpartikel met algemene tips om een betrouwbare webshop te herkennen. Beide artikelen kun je via onderstaande buttons nalezen.

Dropshipping via AliExpress: Hoe herken ik deze webshops?

Online winkelen: 9 tips om een betrouwbare webshop te herkennen

Klachten over dropshipping: leugens, misleiding, verzinsels en bedrog

In de praktijk pakt het regelmatig echter heel anders uit. De dropshippers waar men veel over klaagt, zijn doorgaans 'AliExpress-dropshippers': tieners of jonge twintigers die soms nog bij hun ouders op een zolderkamertje wonen. Zij wanen zichzelf na het volgen van een dure cursus waarin gouden bergen worden beloofd meteen een heuse ondernemer, en omdat zij vaak niet eerlijk en transparant te werk gaan, leidt zaken doen met dit soort webshops voor consumenten vaak tot een hoop ergernis en frustratie. Dat alles uiteraard met de nodige klachten tot gevolg.

Hoe gaat dat er in de praktijk aan toe? In praktisch al deze gevallen wordt een webshop online gezet met daarop een op het oog compleet willekeurige selectie producten, de nodige verzonnen recensies, bij elkaar gefantaseerde aanbiedingsprijzen, onwaarheden over voorraden en levertijden, een onduidelijk en niet-transparant retourbeleid en natuurlijk 'inspirerende' teksten die niet zouden misstaan in slechte zelfhulpboeken of op kitscherige prullaria die je kunt kopen bij meubel- en huishoudzaken in het lagere segment. Deze webshops adverteren eigenlijk altijd op Facebook.

Tot slot mogen we de rode draad natuurlijk niet uit het oog verliezen: het gaat vaak om kwalitatief ondermaatse rommel die deze ondernemers rechtstreeks vanuit de magazijnen van AliExpress naar jou laten versturen zonder daar vooraf enige duidelijkheid over te verschaffen.

Voor deze zogenaamde 'dienstverlening' (ook wel: 'bemiddeling') rekenen ze jou bovendien véél te veel geld. Een product dat door een dropshipper wordt aangeboden voor de 'aanbiedingsprijs' van € 39,95 in plaats van de zogenaamde nieuwprijs van € 79,95, blijkt in werkelijkheid bijvoorbeeld slechts een tientje te kosten bij AliExpress.

Als je daar na een paar weken achter komt terwijl je denkt dat een Nederlandse webshop dat product uit eigen voorraad naar je opstuurt, dan voel je je natuurlijk behoorlijk in de maling genomen, zeker als het product tegenvalt en je ontdekt dat je het product op eigen kosten naar China mag retourneren.

De verzendkosten benaderen in deze gevallen vaak al de aanschafprijs, waardoor het in gang zetten van een retourprocedure de moeite vaak al niet meer waard is. En daar sta je dan: een waardeloos prul rijker en een illusie - en enkele tientjes - armer.

Sommige dropshippers maken het daarnaast behoorlijk bont door bijvoorbeeld foto's van recensies op AliExpress te stelen en vervolgens te doen alsof (niet-bestaande) klanten het product in werkelijkheid bij hun webshop hebben aangeschaft. Hieronder een voorbeeld.

Voor meer voorbeelden van dropshippers die een loopje met de waarheid nemen en de boel aan elkaar liegen en verzinnen, verwijzen we je naar de Facebookpagina Ali versus de rest.

Nieuwe trend onder dropshippers: goedkope rommel leveren en de webshop snel offline halen

Afgelopen december doken er veel klachten op over de inmiddels niet langer bestaande webshop Felero.nl ('We'll be back soon!', luidt momenteel de belofte op de homepage). Mensen die dachten een kerstboompje te bestellen, kregen tot hun grote teleurstelling een lullig stickertje opgestuurd, wat her en der overigens tot de nodige hilariteit leidde.

Het was dan ook een tamelijk bespottelijk en absurd voorbeeld, niet in de laatste plaats omdat het stickertje maar liefst 25 euro heeft gekost. Ondanks toezeggingen van Felero zijn niet alle gedupeerden schadeloos gesteld: wij kregen vandaag nog te horen dat één van de gedupeerden die wij destijds spraken in het geheel niets meer van Felero heeft vernomen. Weinig verrassend, laten we het daar maar op houden.

Nu is de financiële schade in dit voorbeeld weliswaar te overzien, het is voor kwaadwillenden natuurlijk wel snel verdiend als er enkele tientallen, zo niet honderden mensen een bestelling plaatsen. Verschijnen de eerste klachten op internet? Dan verzin je toch gewoon een smoes en haal je de webshop gauw offline. 

En juist deze manier van doen lijkt de laatste tijd steeds vaker voor te komen. Zo duiken er steeds meer klachten op over webshops van dropshippers die slechts kort in de lucht zijn, waarvan het vermoeden bovendien bestaat dat dat bewust zo is opgezet. 

Tegen de tijd dat je nattigheid begint te voelen en je het vermoeden krijgt dat je bent opgelicht, zijn de webshops alweer verdwenen. En zie dan nog maar eens iets gedaan te krijgen.

Politie: 'Dit lijkt een nieuw fenomeen te zijn'

Op ons forum vinden we talloze recente klachten over de website Prijsvechter.shop. De rode draad is ook hier dat klanten met spectaculaire aanbiedingen op sociale media zijn verleid om iets te bestellen en dat de uiteindelijke levering ten opzichte van de prijs en de omschrijving vies tegenvalt. Saillant detail: in de reactiepanelen gaat het ook nu opvallend vaak over een kerstboompje dat in de verste verte niet aan de verwachting voldoet.

Het AD sprak woordvoerder Saskia Bierling van de Autoriteit Consument & Markt. Bierling bevestigt dat ook de ACM veel meldingen over dit soort praktijken krijgt en noemt daarbij expliciet dit voorbeeld: 'Zoals (klachten van) mensen die een kerstboom van 2 meter hoog hadden besteld en een plastic miniatuurkerstboom kregen.'

Teamleider Gijs van der Linden van het Landelijk Meldpunt Internetoplichting stelt tegenover het AD dat het om een nieuw fenomeen lijkt te gaan. Deze manier van doen verschilt op één essentieel punt van de reeds bekende vorm van dropshipping: op basis van de handelswijze lijkt het er namelijk op dat deze dropshippers expres kwalitatief ondermaatse en goedkope prullaria laten bezorgen, vaak zelfs een totaal ander product.

Zodra de eerste klachten opduiken, worden de webshops offline gehaald en verschijnen ze niet veel later weer onder andere handelsnamen die via Google nog niet opduiken in de context van klachten en misleiding.

Waarom leveren dropshippers bewust goedkope, waardeloze rommel?

Omdat het fenomeen vrij nieuw is, staat het niet honderd procent vast, maar het vermoeden bestaat dat het moedwillig opsturen van een goedkoop prul wordt gezien als een handige manier om tijd te rekken. Jij bestelt iets, ziet via de Track&Trace-code dat er iets onderweg is en dat er enige voortgang in het bezorgingsproces te zien valt, waarop je besluit om het een week of anderhalf, twee nog even rustig aan te kijken.

Zodra je nattigheid voelt, is het eigenlijk al te laat: de webshop bestaat niet meer en de eigenaar is lastig te vinden, ook omdat banken en hostingpartijen vanuit privacyoverwegingen niet zomaar contact- en persoonsgegevens mogen verstrekken.

Daarnaast bestaan er vermoedens dat dit soort verkopers juridisch sterker denken te staan als ze maar iets leveren. Wil je bijvoorbeeld in aanmerking komen voor kopersbescherming van PayPal, dan is het een stuk lastiger om oplichting of misleiding aan te tonen als de verkopende partij aan de hand van een Track&Trace-code op basis van de bezorgstatus kan aantonen dat er wel degelijk iets is afgeleverd.

Maar daar is niet alles mee gezegd: op het moment dat jij een product ontvangt waar je niet tevreden over bent, is de juridische context anders. Het wordt dan een civielrechtelijke kwestie in plaats van een strafrechtelijke zaak, omdat er in die gevallen eerder sprake is van misleiding dan van keiharde oplichting.

Het AD weet bovendien te vertellen dat aangifte doen wegens het ontvangen van een teleurstellend product zelfs wordt ontmoedigd in het online aangifteportaal van de politie. En dat maakt het voor dit soort dropshippers nét iets makkelijker om hun slag te slaan.

Is hier eigenlijk sprake van oplichting?

Het lastige is dat hier vaak sprake is van een grijs gebied: het één en ander hangt nauw samen met zaken als de omschrijving van het product op de website en de leverings- en retourvoorwaarden. Als een webshop alweer offline is en je wél iets hebt ontvangen - ook al is het geleverde product niet wat je ervan verwachtte - dan valt dit soort informatie niet zomaar meer te achterhalen: kleine kans dat je screenshots hebt gemaakt. Het is in deze gevallen vaak dan ook ingewikkeld om klip en klaar te stellen dat er sprake is van oplichting.

Het AD sprak Arno Lodder, hoogleraar internetrecht aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Volgens Lodder is er in gevallen waarin het geleverde product wel héél erg afwijkt van het product zoals dat werd geadverteerd wel degelijk sprake van oplichting. Bij wijze van voorbeeld werd een dame aangehaald die voor 35 euro twee kettingzagen dacht te bestellen en uiteindelijk een snoeischaar geleverd kreeg. Lodder stelt daarover: 'In plaats van een kettingzaag een snoeischaar opsturen, dat kun je nooit op één lijn krijgen met elkaar. Dat is duidelijk oplichting'.

Overigens is het wellicht niet onredelijk om te stellen dat bovenstaande voorbeeld een gevalletje 'te goed om waar te zijn' betreft: een bedrag van 17,50 voor één kettingzaag ligt zó ver onder de marktconforme prijs dat de alarmbellen snel hadden moeten rinkelen, nog afgezien van de vraag of het uit veiligheidsoverwegingen überhaupt verantwoord is om zo'n goedkope kettingzaag te gebruiken.

Dat alles neemt echter niet weg dat deze gedupeerde in goed vertrouwen dacht een goede deal te scoren, maar vervolgens van een koude kermis thuiskwam.

Wat kun je zelf doen om te voorkomen dat jij slachtoffer wordt van dropshippers?

Aangifte doen is zinvol omdat je er een signaal mee afgeeft en de politie zodoende een vollediger beeld krijgt van de aard en omvang van dergelijke vormen van oplichting. Echter is enige realiteitszin op zijn plaats: vanwege het overweldigende aantal aangiftes dat de politie op jaarbasis ontvangt, is de kans reëel dat het arrestatieteam niet in het holst van de nacht vertrekt om degene die jou van drie tientjes heeft bestolen van zijn bed te lichten.

Ook dit heeft te maken met dat grijze juridische schemergebied waar veel van dit soort gevallen onder vallen. Per gedupeerde gaat het om kleine bedragen en het is vaak lastig aan te tonen dat er sprake is van structurele, moedwillige oplichting.

Pas als de politie veel aangiftes over één handelspartij ontvangt, kunnen er verbanden worden aangetoond en kan er een patroon worden vastgelegd. Maar, zo stelt ook Gijs van der Linden van het Landelijk Meldpunt Internetoplichting tegenover het AD: 'We krijgen op jaarbasis meer dan 60.000 aangiftes binnen en moeten dus keuzes maken.'

Voorkomen is dan ook beter dan genezen. Een gezonde mate van scepsis en achterdocht kan je zomaar een hoop geld schelen. De uitspraak 'lijkt iets te goed om waar te zijn, dan is dat ook zo' lijkt wellicht een voor de hand liggende dooddoener, inhoudelijk staat de uitspraak als een huis.

Wees achterdochtig als je op internet - en zeker op Facebook - één of andere onbekende webshop ziet adverteren met aanbiedingen, zoek naar ervaringen van andere kopers, haal de afbeelding door Google om te zien bij welke andere webshops het product wordt aangeboden en kijk of je iets kunt vinden in de registers van de Kamer van Koophandel.

We noemden ze eerder in het artikel al, maar als je ons hulpartikel over dropshipping én ons hulpartikel over het vinden van een betrouwbare webshop leest, is de kans een heel stuk kleiner dat jij in de val van een dropshipper trapt.