Er kan zoveel misgaan als je surft op internet. Klik je nietsvermoedend op een linkje en ineens springt je computer op zwart. Help! Je computer is geïnfecteerd door malware. Maar wat is malware? En wat doet het?

Malware is een verzamelnaam voor allerlei soorten kwaadaardige en schadelijke software. Ongevraagd en onopgemerkt slaagt die erin zich op jouw computer te installeren.

Een infectie met malware kan vervelende en verstrekkende, gevolgen hebben. Verspreiders van malware kunnen bijvoorbeeld proberen om je bank- en inloggegevens te bemachtigen of de hand te leggen op privacygevoelige informatie, zoals het nummer van je creditcard. Maar ook is je identiteit te bemachtigen via malware, waarna er identiteitsfraude kan worden gepleegd. De financiële gevolgen zijn dan niet te overzien. Malware op je computer kan er ook voor zorgen dat je firewall of antivirus op afstand uitgeschakeld wordt. Daardoor wordt er niks meer gedetecteerd en wordt de deur opengezet voor andere kwaadwillende programma’s. Hierdoor wordt je computer binnen de kortste keren een broedplaats van virussen en spyware.

Hoe wordt je computer besmet met malware?

Je computer wordt besmet met malware door bijvoorbeeld gratis software of shareware (muziekbestanden, videobestanden, etc.). Dit is aan de buitenkant niet te zien. Je komt er pas achter als je computer al besmet is, en het dus te laat is. Op welke andere manieren kan malware je computer binnensluipen? 

• Tijdens het internetten krijg je een pop-up die meldt dat er een virus op je  computer is aangetroffen. In diezelfde pop-up wordt een viruskiller aangeboden die je gratis op je computer kan installeren. Maar dit is geen programma om virussen mee te verwijderen. Je installeert malware op je pc. Ook een online scan van je computer kan fraudeurs toegang tot al je bestanden geven.
• Je ontvangt een e-mail met het verzoek een update te installeren. Je installeert die zogenaamde update, niet wetende dat dit malware is waarmee criminelen mee kunnen kijken in je computer.
• Je moet speciale software installeren om bepaalde bestanden te kunnen bekijken, zoals een filmpje waar een besmette plug-in voor nodig is. Ook foto’s die rondgestuurd worden kunnen malware bevatten. Kijk dus goed of u de afzender kent voordat u iets opent.
• Via social media krijg je een bericht of een link toegestuurd waarin gemeld wordt dat er foto’s of video’s van jou of de afzender online staan. Klikken op de link geeft je toegang tot die beelden. Maar ondertussen raakt jouw computer besmet! Uiteraard bevat niet elke download malware maar het is wel zo dat malware vaak gedownload wordt via bestanden via Internet. 

Er zijn verschillende soorten malware, die voor veel ellende kunnen zorgen.

Banking malware

Je ontvangt een mailtje zogenaamd van bijvoorbeeld het CJIB: je hebt een boete. Met tegenzin klik je op de link. Zonder dat je iets merkt sluipt een virus je computer binnen. Hierdoor kunnen criminelen met je meekijken als je internetbankiert terwijl jij niets in de gaten hebt. Het overkomt Mariëlle. Zij heeft het geluk dat haar bank detecteert dat er banking malware op haar computer zit. De criminelen slaan een week later toe en proberen 2700 euro over te maken naar hun bankrekening. De bank belt direct met Mariëlle en kunnen de betaling tegenhouden. Voor Mariëlle loopt het gelukkig goed af.

Zorg er dus voor dat je computer goed beschermd is en dat je niet zomaar je gegevens invult op sites die je niet kent, of op sites van instanties waarvan je eigenlijk geen mail verwacht. Ben je de dupe geworden van deze malware, en is er buiten jouw schuld om geld van je rekening gehaald? Dan is er een kans dat de bank je geld terugstort.

Ransomware

Ransomware is een chantagemethode op internet door middel van malware. Letterlijk vertaald betekent ransom: losgeld. Ransomware is een programma dat een computer (of gegevens die erop staan) blokkeert en vervolgens van de gebruiker geld vraagt om de computer weer te 'bevrijden'.

Een voorbeeld: je zit achter je pc en krijgt een mailtje. Je klikt op een link in de e-mail. Vervolgens gebeurt er niets. Als je dan je computer afsluit en de volgende keer weer opstart, krijg je een melding dat de politie je computer heeft vergrendeld omdat er kinderporno op staat. Jij bent verdachte en daarom moet er een boete betaald worden. Als je betaalt, kun je de computer weer gebruiken én ontloop je strafvervolging. Dit gijzelvirus of ransomware lijkt echt ernstig. Maar wie ransomware op zijn computer heeft, is voor de politie geen verdachte. De criminelen zijn alleen maar uit op je geld. Betalen blijkt echter niet tot ontsluiting van de computer te leiden, zo waarschuwt de Nederlandse overheid

Dit is een oud virus waar helaas nog steeds mensen de dupe van worden. Recentelijk krijgen we bij Opgelicht?! meldingen dat het ook via Android-telefoons verspreid wordt. Het ‘politievirus’ wordt niet alleen maar verspreid via e-mail, maar ook via openbare netwerken, zoals in de trein of horecagelegenheden. Zorg dus dat ook je telefoon en tablet goed beveiligd zijn, met name op openbare netwerken.

Cryptoware

Cryptoware is de meest agressieve vorm van malware. Het is een schadelijk virus dat je server of computer binnensluipt en daarbij je bestanden versleutelt, oftewel encrypten. Het gevolg is dat al je bestanden versleuteld zijn, waardoor jij er niet meer bij kunt. Je moet ‘losgeld’ betalen aan de verspreiders van het virus. Je bestanden zouden weer ontgrendeld worden zodra je betaald hebt. Deze gijzelingssoftware kan ook andere computers in hoog tempo besmetten.

Schoonheidsspecialist Eric werd het slachtoffer van cryptoware. Op zijn computer stond en alle klantgegevens en veel privébestanden. De hele boekhouding stond op de pc van de partner van Erik. Ook zijn bestanden op Dropbox en een andere cloud werden geïnfecteerd. De ingeschakelde specialist kon een paar bestanden redden. Totale kosten voor het repareren van zijn computer: 800 euro.

Toch bij je bestanden?

Betaling lijkt de enige optie. Helaas biedt dit niet de garantie dat je weer volledig toegang hebt tot al je bestanden. Het komt voor dat de bestanden versleuteld blijven, ondanks betaling. De politie kan meestal de ‘sleutels’ waarmee de bestanden ontgrendeld kunnen worden niet achterhalen. En de code breken is onmogelijk. Doe je niets, dan ben je helaas dus je bestanden kwijt.

Spyware

Spyware scant de bestanden op uw harde schijf. Deze malware installeert ongemerkt ook andere varianten van spyware, terwijl u bijvoorbeeld op internet surft. Als jij je bestanden vervolgens doorzoekt, worden de meest vertrouwelijke en belangrijke bestanden doorgestuurd naar criminelen. Die misbruiken uw gegeven om (betaal)transacties in jouw naam uit te voeren, of jouw gegevens worden doorverkocht aan andere fraudeurs.

Is jouw computer besmet met cryptoware of ransomware? Betaal dan niet! Op de website veiliginternetten.nl vind je een stappenplan waarin uitgelegd wordt hoe je deze malware kunt verwijderen.