Black Friday, Sinterklaas en Kerstmis: op online winkelgebied zijn de drukste weken van het jaar weer aangebroken. Omdat het coronavirus een dagje winkelen in de stad dit jaar bovendien wat ingewikkelder maakt dan anders, zullen consumenten naar verwachting nóg meer aankopen doen op internet. En dan is het natuurlijk wel belangrijk dat je in staat bent om een betrouwbare webshop te herkennen. In dit artikel geven we een aantal tips waarmee je de kans dat jij wordt opgelicht tot een minimum weet te beperken.

Dat het niet onverstandig is om de belangrijkste kenmerken van een veilige, betrouwbare webshop eens op een rij te zetten, blijkt uit het feit dat ook de politie ziet dat het aantal aangiften tegen malafide webshops dit jaar bijna is verdubbeld ten opzichte van 2019.

Sinds de uitbraak van het coronavirus, waarbij de gedeeltelijke lockdown van medio maart als omslagpunt wordt beschouwd, zijn consumenten veel meer online gaan winkelen. Dit jaar heeft de politie tot op heden dan ook 13.000 aangiften tegen malafide webshops ontvangen, en dan is de drukste maand van het jaar nog niet eens begonnen. Ter vergelijking: in heel 2019 werd er in totaal 7.400 keer aangifte gedaan tegen een malafide webshop, weet de NOS te vertellen.

Foute webshops klaargezet voor Black Friday en Sinterklaas

De politie vermoedt bovendien dat oplichters al foute webshops hebben klaargezet voor Black Friday, de sinterklaasinkopen en ongetwijfeld ook al voor het kerstfeest. Doel is om binnen korte tijd veel bestellingen binnen te krijgen: na een paar dagen gaat de stekker uit de website en vertrekken de oplichters met de noorderzon zonder ooit iets te leveren. En jij kunt vaak fluiten naar je geld.

Gijs van der Linden, teamleider bij het Landelijk Meldpunt Internetoplichting van de nationale politie, verwacht deze dagen in ieder geval veel malafide webshops te zien: 'Je ziet deze webwinkels ook vaak op donderdagavond of op vrijdag verschijnen, omdat de meeste mensen in het weekeinde het internet afspeuren'.

De NOS sprak ook met directeur Wijnand Jongen van Thuiswinkel.org, de belangenbehartiger van webwinkels. En ook Jongen vermoedt dat oplichters rond Black Friday hun slag proberen te slaan: 'Consumenten zoeken die dag doelgericht naar de allerlaagste prijs. Dat is precies waar oplichters op inspelen.'

Deze week ontstond er bijvoorbeeld consternatie om een webshop die een PlayStation 5 zou kunnen leveren. De gloednieuw spelcomputer is erg gewild, maar is nauwelijks leverbaar: een ideale situatie voor oplichters die hun slag hopen te slaan. Gijs van der Linden verwoordt het als volgt: 'Er is bijvoorbeeld een site waar voor twee ton aan PlayStation 5-bestellingen is gedaan. In theorie kan er nog geleverd worden, maar we zijn bang dat het helemaal nooit gaat gebeuren.'

Duidelijke zaak. Opgelicht worden is al vervelend genoeg, maar het is natuurlijk extra zuur als je wordt opgelicht bij de aanschaf van Sinterklaas- of kerstgeschenken. Maar wat zijn nou de kenmerken waar je op moet letten?

Tip 1: Koop niks bij dropshippers

Dropshippers adverteren vaak op sociale media met prachtige stuntprijzen. Deze prijzen zijn echter compleet verzonnen, net als de lovende recensies en het gigantische aantal tevreden klanten. Als consument is er eigenlijk geen enkele reden om iets te bestellen bij een dropshipper, er zit voor jou geen voordeel aan. De dropshipper bestelt een goedkoop of onveilig prul op AliExpress, is daar niet helemaal transparant over en rekent de klant gerust het vijf- tot tienvoudige van de échte prijs. Vaak weet je niet eens dat het spul uit China komt, dus zeker als je iets voor de feestdagen bestelt, is de kans levensgroot dat je het veel te laat krijgt.

De meeste dropshippers is het slechts om één ding te doen, en dat is hun zakken vullen onder valse voorwendselen zonder al te veel moeite te hoeven doen. Dropshipping is weliswaar niet strafbaar, maar het is in verreweg de meeste gevallen een luie, misleidende, leugenachtige en als we héél eerlijk zijn zelfs een parasitaire manier van zaken doen waar de consument niks aan heeft. Je betaalt véél te veel geld, de kwaliteit van het geleverde is meestal ondermaats en de webshop geeft doorgaans niet thuis als je klachten hebt.

Omdat dropshipping dit jaar een gigantisch probleem is geworden door alle jonge ondernemertjes die bij hun ouders op zolder een webwinkeltje willen beginnen, hebben we daar een zeer uitgebreid artikel over geschreven. Via onderstaande link kun je alle ins en outs over dropshipping lezen.

Zo herken je webshops van dropshippers

Tip 2: Controleer de url van de webshop in de adresbalk en trek deze bij twijfel na

De url in je adresbalk kan je iets vertellen over de website waar je je op bevindt. Oplichters maken bijvoorbeeld weleens gebruik van typosquatting, een techniek die min of meer neerkomt op het claimen van domeinnamen die héél sterk lijken op die van de webshop die ze nadoen. Denk dan aan BoI.com met een hoofdletter 'i' in plaats van een kleine letter 'L', of C00lblue.nl in plaats van Coolblue met dubbel 'o'. Je ziet het pas als je er goed naar kijkt, maar wie even niet scherp is, kan zomaar de dupe worden van een nagemaakte website.

Registrars zijn hier beducht op en weten dit soort kwaadaardige claims op domeinnamen steeds beter te weren, maar soms glipt er eentje doorheen. Zeker in het geval van buitenlandse webshops is het altijd even opletten geblazen, zeker als je de échte webshop niet kent.

Lang niet alle onbetrouwbare webshops zijn echter kopieën van bekende, bona fide handelspartijen. Dropshippers maken bijvoorbeeld vaak gebruik van compleet willekeurige namen (Tampia, Jenona, Dinson: weten jullie wat dat zou moeten betekenen? Inderdaad, wij ook niet), en écht frauduleuze webshops kapen wel eens 'vervallen' domeinnamen van opgeheven bedrijven. Let er bijvoorbeeld even op of er sprake is van een logisch verband tussen de domeinnaam en de aangeboden artikelen: laptops en andere elektronica kopen op een webshop met 'sport' in de domeinnaam, is niet gangbaar en dus een verdacht teken.

Trek de domeinnaam bij twijfel altijd even na. Dat kan via onderstaande websites:

• Voor domeinen eindigend op .nl kun je terecht bij SIDN.nl
• Voor domeinen eindigend op alle andere extensies is er Whois Lookup van Domaintools

Wat zijn verdachte signalen? Let met name op de naam van de houder van het domein, de datum waarop het domein is geregistreerd en de locatie waar het IP-adres naar verwijst.

Over het algemeen geldt dat een webshop verdachter wordt naarmate er minder informatie over het domein bekend is. Is de naam van de houder onbekend ('redacted for privacy', staat er dan bijvoorbeeld)? Is een domein slechts een paar dagen actief? Is informatie over de administratieve en de technische contactpersonen verborgen? Bevindt het IP-adres zich ergens in het buitenland?

Dan moet je even heel goed in overweging nemen of je wel een bestelling moet plaatsen.

Tip 3: Controleer of de verbinding van de website beveiligd is

Eerlijk is eerlijk, het zegt niet alles (ook frauduleuze webshops kunnen een beveiligde verbinding bieden), maar controleer even of je je op een website met een beveiligde verbinding bevindt. Het voorvoegsel dient te beginnen met https in plaats van http en verder is het slotje in de adresbalk een goede indicatie: even klikken en je vindt aanvullende informatie over het beveiligingscertificaat. Betalingsopdrachten versturen over een onbeveiligde verbinding is vanzelfsprekend een absolute no-go.

We kunnen alle kenmerken hier wel op een rijtje zetten, maar wellicht is het handiger om het uitgebreide hulpartikel dat we hierover hebben geschreven eens te raadplegen. Dat artikel heeft weliswaar specifiek betrekking op de beveiligde websites van de grote Nederlandse banken, maar deze kennis valt ook toe te passen op beveiligingscertificaten van andere websites.

Tip 4: Let op het taalgebruik en vermijd webshops met slecht Nederlands en Engels

Kijk. Wij verwachten vanzelfsprekend niet dat elke webshophouder een academische mastergraad in de Neerlandistiek heeft verworven, en een d/t-foutje her en der kunnen we best vergeven. Dat wordt echter een heel ander verhaal als het taalgebruik zó afwijkt van de geldende regels op het vlak van spelling en grammatica dat het verdacht wordt.

Zinnen die lijken alsof ze door een vertaalmachine zoals Google Translate zijn getrokken, kun je het beste beschouwen als een buitengewoon verdacht signaal. Dat kan immers maar zo betekenen dat degenen achter deze webshop zich in werkelijkheid in een heel ander land bevinden en zich met deze webshop richten op potentiële slachtoffers die aan de andere kant van de wereld zitten. Een échte, professionele, bona fide webshop zal nooit genoegen nemen met consequent slecht taalgebruik, dat komt de professionaliteit en de betrouwbaarheid gewoon niet ten goede.

Tip 5: Let op de prijzen

Tsja. Dit is eigenlijk een inkoppertje. Zijn de voorgespiegelde kortingspercentages en -bedragen wel héél erg hoog (en dan doelen we niet op de verzonnen kortingen van dropshippertjes)? Zo hoog dat het verdacht wordt? Een gloednieuwe iPhone 12 voor 500 euro, om eens een belachelijk voorbeeld te noemen? Dan is dat in verreweg de meeste gevallen ook zo. Dat kan simpelweg niet kloppen, de kans is dan ook levensgroot dat je met oplichters van doen hebt.

Hetzelfde geldt voor de voorraad. Is alles nog leverbaar, ondanks al die fantastische stuntprijzen? Dan is de kans ook zeer groot dat de producten überhaupt nergens voorradig zijn en dat oplichters hopen dat je uit hebzucht tegen beter weten in tóch maar een bestelling plaatst.

De vuistregel is hier zeer eenvoudig. Lijkt iets te goed om waar te kunnen zijn? Dan is dat eigenlijk vrijwel altijd het geval.

Tip 6: Let op de betaalmogelijkheden

Een beetje webshop accepteert een breed scala aan betaalmethoden. Creditcard, iDEAL, achteraf betalen, PayPal en noem zo maar op. Sommige webshops accepteren zelfs cadeaukaarten. Een aantal van deze betaalmethoden bieden de koper bovendien aanvullende bescherming, zodat je de mogelijkheid hebt om je geld terug te claimen als de levering onverhoopt toch uitblijft of de webshop anderzijds in gebreke blijft.

Wat zijn verdachte betaalmogelijkheden? Het is in ieder geval raar als je per e-mail betalingsinstructies krijgt, en dat geldt al helemaal als je denkt te kopen bij een Nederlandse webshop, maar het geld naar een buitenlands rekeningnummer moet. Het behoeft wellicht geen nadere toelichting dat contant geld opsturen of codes van cadeaukaarten doorsturen erop wijst dat je met een onbetrouwbare webshop van doen hebt, geen enkele professionele webshop zal dat ooit vragen.

Het is daarnaast ook raar als het geld naar een particuliere bankrekening moet, terwijl je denkt dat je met een zakelijke handelspartner te maken hebt. Je kunt via de website van de politie wat gegevens van onbekende handelspartijen natrekken, maar dit biedt geen volledige garantie: de politie weet immers ook niet alles.

Tip 7: Let op de contactmogelijkheden en het KvK-nummer

Een beetje legitieme webshop is duidelijk en transparant over de communicatiemogelijkheden. Je moet een e-mailadres van de klantenservice kunnen vinden (of er moet een formulier op de website staan waar je je vraag mee in kunt dienen), je moet als het even kan een telefoonnummer kunnen zien, de meeste webshops hebben een vestigingsadres op de website staan en ook het KvK-nummer mag niet ontbreken. 

Staat er een adres? Controleer dat even via Google Maps: een gigantische elektronica-outlet met een vestigingsadres in een klein woonhuis is bijvoorbeeld verdacht. Trek het adres ook eens door Google: wellicht gaat het om een leegstaande woning of om een bedrijfsverzamelpand waar virtuele kantoorruimte wordt aangeboden.

Als er contactgegevens ontbreken, en als de enige contactmogelijkheid een chatfunctie is of WhatsApp, wees dan even extra op je hoede. Het KvK-nummer moet altijd zichtbaar zijn en dit nummer kun je bij twijfel ook even natrekken.

Dropshippers bedienen zich vaak van de tactiek dat ze op de website noemen dat het KvK-nummer 'op aanvraag' beschikbaar is: dat komt eigenlijk gewoon omdat ze zelf ook wel weten dat ze niks bijdragen en ze gewoon geen boze klanten aan de deur willen. Formeel bieden ze de mogelijkheid om het nummer op te vragen, maar het is makkelijker om een mailtje gewoon te negeren als je denkt dat het best eens om een gedupeerde klant kan gaan. Staat er geen KvK-nummer op de site? Dat is reden genoeg voor de nodige scepsis.

Malafide webshops maken overigens niet zelden misbruik van bestaande bedrijfsgegevens. Of ze pakken een KvK-nummer van een bedrijf dat onlangs is opgeheven. Het is om die reden altijd raadzaam om even te controleren of deze informatie wel klopt.

Tip 8: Check online de recensies

Een belangrijke tip: Google het bedrijf! Zoek op "[domeinnaam.nl] + ervaringen" of op "[bedrijsnaam] + ervaringen" en kijk wat anderen te melden hebben.

Ga nooit zomaar af op de recensies die op de website staan: deze zijn niet zelden compleet verzonnen. Dat zie je vaak aan het gebruik van stockfoto's, aan overdreven positieve uitlatingen, en soms ook aan de datum: wij kennen voorbeelden van dropshippers die op hun websites recensies hebben uit mei en juni terwijl ze de domeinnaam pas eind oktober vast hebben gelegd. Inderdaad: dat kan natuurlijk nooit.

Hetzelfde probeem kan zich voordoen met al te lovende uitlatingen op de website zelf. Staat er ergens iets van 'Al 20.000 tevreden klanten!'? Check dan hoe lang de website al bestaat, vraag je af of dat aantal realistisch is in het licht van de bestaansgeschiedenis en zoek ook onafhankelijke recensies.

Het Klachtenkompas van de Consumentenbond is een goede bron voor onafhankelijke recensies, net als TrustPilot.

Tip 9: Controleer of de webshop een keurmerk heeft

In Nederland zijn Thuiswinkel Waarborg en Webshop Keurmerk de grootste keurmerken. Dat beperkt zich niet alleen tot het mogen voeren van een plaatje op je website, deze keurmerken houden in dat de aangesloten webshops garant staan voor een bepaald serviceniveau. Leden die bij deze keurmerken zijn aangesloten, houden zich aan tweezijdige algemene voorwaarden die met de Consumentenbond zijn afgesproken.

Ontevreden klanten kunnen bovendien naar een onafhankelijke geschillencommissie stappen als er sprake is van een geschil met een webshop die één van deze keurmerken voert. Heeft een webshop één van deze keurmerken op de site staan en vertrouw je het niet helemaal? Controleer dan even op de betreffende website of er écht sprake is van lidmaatschap en het keurmerk niet ten onrechte wordt gevoerd: een plaatje is immers zo gestolen.

De Consumentenbond geeft de volgende redenen als voordelen van kopen bij een webshop met een keurmerk:

• Duidelijkheid over kosten
  Je krijgt voordat je iets bestelt informatie over alle eventuele bijkomende kosten, zoals verzend- of poliskosten.
• Achteraf betalen
  Je krijgt bij aankoop van een product de mogelijkheid om minimaal 50% van het aankoopbedrag achteraf of bij aflevering te betalen.
• Bedenktijd
  Je krijgt een bedenktijd van minimaal 14 dagen. Als je binnen die tijd van je koop afziet, krijg je alle kosten binnen uiterlijk 30 dagen teruggestort. De kosten van een retourzending mogen wel in rekening gebracht worden.
• Garantie via de webwinkel
  De webwinkel mag niet doorverwijzen naar een leverancier of fabrikant bij herstel of vervanging van een product. De webwinkel moet problemen rondom garantie dus zelf oplossen.
• Klachtenbemiddeling
  Heb je een klacht en kom je er met de webwinkelier niet uit, dan bemiddelen Thuiswinkel Waarborg en Webshop Keurmerk. Als deze klachtenbemiddeling niet tot het gewenste resultaat leidt, kun je het geschil voorleggen aan een onafhankelijke geschillencommissie.
• Privacy
  Een webwinkel moet je vertellen wat er gebeurt met jouw persoonlijke gegevens. Hoe worden ze verzameld en waarvoor worden ze gebruikt? Je moet ook de mogelijkheid krijgen om bezwaar te maken tegen het verstrekken van je gegevens aan derden. Je e-mailadres mag alleen gebruikt worden voor commerciële mails wanneer je daar vooraf expliciet mee hebt ingestemd.

Zie voor alles over webshopkeurmerken de website van de Consumentenbond.