De Fraudehelpdesk (voormalig Steunpunt Acquisitiefraude) zet zich al jaren in om acquisitiefraude tegen te gaan. Zij helpen ons de meest gestelde vragen over advertentiefraude te beantwoorden.
Hoe komt het dat ik gebeld word door bedrijven die advertenties verkopen?
Meestal heeft een bedrijf ooit wel eens ergens een advertentie gehad. Dat kan het lokale huis- aan-huisblad, een goed doel in de buurt of een tijdschrift zijn. Deze bladen worden mogelijk door de malafide bedrijven verzameld. Zo maken ze een lijst met namen en telefoonnummers die ze kunnen gaan bellen.
Ook worden adressenlijsten verkocht. Zo verkoopt de Kamer van Koophandel adressenlijsten die door een ieder kan worden gekocht. Ondernemers kunnen een ‘non-mailing indicator’ in laten stellen zodat de gegevens van de ondernemer niet meer verkocht worden aan derden.
In meerdere gevallen heeft een eigenaar verschillende advertentiebureaus op zijn naam staan. Die bedrijven werken samen. Zo kun je dus meteen door twee of drie organisaties worden gebeld.
De werkwijze is meestal hetzelfde. Ze bellen op en zeggen dat er al eerder contact zou zijn geweest. Ook zou er toen aangegeven zijn dat er interesse was in het plaatsen van een advertentie. Dat klopt helemaal niet, maar de ondernemer is druk, heeft al heel veel mensen gesproken, en begint te twijfelen.
De telefonist haakt hier handig op in. Voor je het weet heb je het e-mailadres of faxnummer doorgegeven. Het bureau stuurt je een drukproef. In deze drukproef wordt gevraagd of de ondernemer de gegevens van de advertentie kan controleren. Er wordt dus een kant-en-klare advertentietekst aangeleverd, de acquisitiebureaus beschikken al over de contactgegevens van de ondernemer. Maar de drukproef blijkt een offerte. Als je deze ter akkoord terug stuurt, dan heb je daadwerkelijk toestemming gegeven voor het plaatsen van de advertentie.
Let op: Ook wanneer je instemt met een geluidsopname moet je op je hoede zijn. De kans is groot dat een mondelinge overeenkomst tot stand komt. Dit gebeurt wanneer de ondernemer enkele vragen, die op handige wijze worden gesteld, bevestigend beantwoordt. Deze worden dan zo gemonteerd dat het lijkt dat je toestemming hebt gegeven. Mocht het tot een rechtszaak komen, dan kan de uitgeverij deze geluidsfragmenten opvoeren als bewijs. Het meest verstandig is om alles schriftelijk te doen.
Als ik te horen krijg dat ik toegezegd zou hebben, wat moet ik dan doen?
Als je via de telefoon te horen krijgt dat je toegezegd hebt, kun je zeggen: “geen belangstelling”. Verbreek daarna de verbinding. Het bureau heeft op dat moment geen poot om op te staan. Laat je niet in verleiding brengen toch aan de lijn te blijven. De uitgeverij kan daar misbruik van maken. Zo kan er tegenwoordig veel worden gedaan met het opnemen van gesprekken. Niets zeggen en de verbinding verbreken is de veiligste methode.
Wanneer men aangeeft dat er al een overeenkomst is, leg dan het verzoek neer om het bewijs op te sturen. Ga niet in discussie aan de telefoon. Wanneer er ‘bewijs’ wordt opgestuurd, bekijk dan goed wat je hebt ontvangen. Is het echt een overeenkomst die jij hebt ondertekend? Of een mail waarin je een akkoord hebt gegeven? Zo niet, dan hebben zij vermoedelijk niets in handen.
De meeste ondernemers ontdekken pas dat ze de dupe zijn van misleiding als er plotseling een factuur komt. Bekijk goed wat je ontvangt en van wie. Is het echt een factuur of een verkapte offerte? Als het een factuur is en je de rekening niet wilt betalen, moet je schriftelijk verweer voeren. Vertel waarom je de factuur niet wilt betalen. Dit kan het beste door middel van een aangetekende brief. Zet geen handtekening onder de brief! Deze kan wederom misbruikt worden. Je kunt dan achteraf aantonen dat je actie hebt ondernomen. Op deze manier versterk je de eigen positie. Het kantoor krijgt zo ook de mogelijkheid om samen tot een oplossing te komen. Vaak wordt er niet gereageerd op dit soort verweerbrieven. De bureaus die wel reageren houden meestal voet bij stuk.
Het bureau biedt mij een schikkingsvoorstel aan, moet ik daarop ingaan?
Je kunt een afkoopsom betalen om van de hele vordering af te komen? Ga hier niet op in, want dan onderken je alsnog dat er een rechtsgeldige overeenkomst tot stand is gekomen. Bovendien verdienen de kantoren zo makkelijk hun geld en blijven ze bestaan.
Je loopt uiteraard wel het risico dat het bureau een incassobureau inschakelt. Het incassobureau is vaak eigendom van de acquisiteur of ze werken nauw samen. Ook dreigen de kantoren met gerechtelijke procedures. De Fraudehelpdesk schat dat 10 procent van de malafide bedrijven ook daadwerkelijk naar de rechter stapt.
Je hebt nog geen factuur ontvangen, maar weet zeker dat je recent iets hebt toegezegd of getekend? Dan kun je in sommige gevallen de 'overeenkomst' nog annuleren. Een aantal advertentiebureaus hanteert een annulerings- of opzegtermijn. Dat staat in de voorwaarden onderaan de ‘offerte’ of ‘opdrachtbevestiging’. Of kijk naar de algemene voorwaarden op de website van het bureau.
Denk niet dat je bij een koop op afstand standaard binnen 7 werkdagen kan opzeggen. Dit geldt alleen voor consumenten en dus niet voor zakelijke overeenkomsten. Toch kan in sommige gevallen de ondernemer gelijk worden gesteld aan een consument, bijvoorbeeld als er sprake is van een eenmanszaak of zzp'er. En als het aangaan van zo'n overeenkomst niet hoort tot de normale bedrijfsactiviteiten. Dat bepaalt de rechter. Je kunt dan ook het beste altijd de zogenaamde overeenkomst betwisten en opzeggen via een aangetekende brief.
Is een mondelinge toezegging net zo rechtsgeldig als een schriftelijke toezegging?
Ja, in principe wel. Een aantal bedrijven neemt gesprekken op. Let er echter op dat een bedrijf je het hele gesprek toestuurt als ze zeggen dit als bewijs te willen gebruiken, en niet slechts een gedeelte van het gesprek. Zeker met de nieuwe wetgeving moet de onderneming die je een advertentie wil verkopen, aantonen dat de overeenkomst op een transparante manier tot stand is gekomen. Kunnen ze dit niet, dan is er geen overeenkomst.
Wat kan ik doen om er vanaf te komen?
Houd een lijstje bij van alle bedrijven die bellen. Bedenk dat de meesten bellen met de mededeling dat er eerder contact is geweest terwijl dit niet het geval is. Twijfel niet aan jezelf, houd voet bij stuk en wees niet te beleefd.
Als er wordt gebeld door een uitgeverij die je niet kent, zeg dan dat je geen belangstelling heeft en verbreek de verbinding. Krijg je een mailtje om je gegevens te controleren? Bewaar het bericht in een aparte map en reageer niet. Een reactie met de tekst “ik ga niet akkoord”, kan al door het bureau worden gemanipuleerd. Het bedrijf haalt het woord ‘niet’ weg. Als je dan niet het verzonden mailtje bewaard, wordt het lastig te bewijzen dat je niet akkoord bent gegaan. Je kunt eventueel de mail/bijlage uitdraaien, groot kruis er door en op deze wijze retourneren.
Werk je in een bedrijf met meerdere personeelsleden? Spreek dan af dat één persoon zich bezighoudt met de advertenties en niemand anders. Op deze manier kunnen er geen mensen tegen elkaar uitgespeeld worden en is het heel duidelijk dat er sprake is van misleiding als er een andere naam wordt gebruikt.
Moet ik aangifte doen?
Als je het idee hebt dat er sprake is van misleiding dan kun je altijd aangifte doen bij de politie. De politie is verplicht je aangifte op te nemen. Laat je dus niet wegsturen omdat het een civiele zaak zou zijn. Er is nu een nieuwe wet die acquisitiefraude strafbaar stelt. Jouw aangifte kan altijd bijdragen aan het vinden van acquisitiefraudeurs. Ook kun je een melding doen bij de Fraudehelpdesk en bij Opgelicht?!.