Meer dan de helft doet géén aangifte wanneer ze zijn opgelicht, blijkt uit onderzoek van Opgelicht?! onder ruim 20.000 respondenten. Voornamelijk doordat gedupeerden denken dat het geen zin heeft. Ook onder de bijna 700 ondervraagde politiemedewerkers wordt getwijfeld aan de aangifteprocedure. 85 procent van zowel de burgers als politiemedewerkers denkt dat oplichters meestal wegkomen met hun daden doordat de zaak niet of onvolledig wordt onderzocht. Toch geven beide partijen ook aan dat aangifte doen belangrijk is.
In de uitzending van 29 december bespreken we de bevindingen met onder andere Ellie Lust en advocaat Marius Hupkes. In dit artikel kun je de volledige bevindingen van ons onderzoek lezen.
Bijna 1 op de 3 burgers die deelnamen aan het onderzoek is weleens opgelicht. In twee derde van de gevallen komt de schade niet boven de 500 euro uit, maar het bedrag kán flink oplopen. Zo geeft 6 procent aan meer dan 10.000 euro schade te hebben geleden. 43 procent heeft aangifte gedaan van oplichting bij de politie.
57 procent deed géén aangifte van oplichting. Waarom niet?
- Ik denkt niet dat het zin heeft (40%)
- Ik heb er niet aan gedacht (11%)
- Het leek me te veel tijd/moeite kosten (11%)
Anderen geven aan dat aangifte doen aan de kant van de politie werd afgeraden, of dat er alleen een melding werd gemaakt.
Aangifteproces negatief beoordeeld
Gedupeerden beoordelen het aangifteproces erg verschillend. 47 procent is positief, 26 procent is negatief, de rest oordeelt niet of neutraal. Agenten die zelf aangiftes opnemen verwachtten dat gedupeerden positiever zouden oordelen. Politiemedewerkers die met de aangiftes werken verwachtten juist een negatievere beoordeling van de gedupeerden. Zelf zijn agenten minder tevreden over het aangifteproces dan de gedupeerden: 42 procent is positief, 30 procent beoordeelt het aangifteproces als onvoldoende tot (zeer) slecht.
Over de uitkomsten van het aangifteproces zijn zowel gedupeerde als politiemedewerker zeer negatief. Een overgrote meerderheid van beide groepen denkt dat oplichters vaak niet gepakt worden door een onvolledige of überhaupt ontbrekende aangifte. Dat een zaak niet of onvolledig wordt onderzocht, ziet maar liefst 85 procent van beide groepen als oorzaak dat oplichters meestal wegkomen met hun daden.
Een ander punt waarop zowel politieagenten als gedupeerden het eens zijn, maar dan in positieve zin, is dat aangifte doen belangrijk is. Ondanks bovenstaande, vindt 93 procent van de gedupeerden dat, en 95 procent van de politiemensen.
Collega's doen het minder goed
We stelden overeenkomstige vragen aan verschillende groepen respondenten. Steeds volgen de uitslagen hetzelfde patroon. Politiemedewerkers die zelf aangiftes opnemen, zijn veruit het meest positief over hun prestaties. Over collega's die net als zij aangiftes opnemen, zijn ze minder positief gestemd. Het minst positief gestemd zijn de politiemedewerkers die zelf geen aangiftes opnemen, maar wel met aangiftes werken in het vervolgtraject. In veel gevallen beoordelen zij het werk en de kennis van degenen die aangiftes opnemen als ondermaats. 40 procent geeft aan dat de oorspronkelijke aangiftes vaak opnieuw moeten worden opgenomen.
Hoe oordelen verschillende groepen over het aangifteproces? Bekijk de tabel hieronder:
De politieagenten die zelf aangiftes opnemen beoordelen zichzelf het meest positief, zo blijkt uit de tabel hierboven. Dat wil niet zeggen dat er geen ruimte voor nuance is. De grootste groep positief gestemde agenten valt in de categorie 'voldoende, maar het zou beter kunnen'. Ook de 89 procent uit de tabel hierboven die zegt dat het doorgaans lukt om duidelijke en volledige aangiftes op te nemen, is een optelsom van 59 procent die zegt dat dit (bijna) altijd lukt, en 30 procent bij wie het 'meestal wel' lukt.
Verbeterpunten
We hebben de politiemedewerkers gevraagd naar verbeterpunten, zodat oplichting beter kan worden tegengegaan. Slechts 1 procent antwoordt dat er geen investeringen nodig zijn. Dit vindt de overige 99 procent van de deelnemende politieagenten:
Dat agenten betere voorlichting van burgers willen, blijkt ook uit hun idee dat burgers te hoge verwachtingen koesteren na het doen van een aangifte, zoals 76 procent van de ondervraagde politiemedewerkers aangeeft. 70 procent van de politiemedewerkers zou in de media graag meer aandacht zien voor oplichtingszaken die de politie heeft opgelost.
Zowel gedupeerden als politie ondervraagd
20.727 mensen vulden de vragenlijst in over aangifte doen na oplichting. Het grootste gedeelte hiervan is lid van het Radar Testpanel, een groep van ruim 70.000 consumenten verspreid over het land. Bijna een derde van de deelnemers (31%) is weleens opgelicht: ruim 6300 mensen. Daarvan deed 43 procent aangifte. Bijna de helft van alle aangiftes is online gedaan, een ander groot gedeelte (46%) op het bureau. Slechts af en toe gebeurt dat telefonisch, op locatie of via een 3D-loket.
Ook 687 politiemedewerkers deden mee aan het (anonieme) onderzoek, waarvan de link is verspreid via vier verschillende politievakbonden. Van de politiemedewerkers geeft 54 procent aan zelf aangiftes op te nemen. Van de overige groep heeft 60 procent in een later stadium te maken met aangiftes van gedupeerden. Deze groep werkt veelal (73%) met aangiftes als basis voor vervolgonderzoek. Zij beoordeelden hun eigen werkzaamheden, en dat van collega's.