Consumentenbond: 'Banken moeten schade door telefonische spoofing altijd compenseren'

In de Tweede Kamer is door de SP in de vorm van een motie opgeroepen dat banken de schade door telefonische spoofing standaard moeten vergoeden. De partij wordt daarin gesteund door de PvdA, VVD, CDA, GroenLinks, CU en D66. De Consumentenbond vindt al langer dan banken hun verantwoordelijkheid moeten nemen door de voorwaarden wat betreft schadeloosstelling aan te passen, maar tot op heden zonder noemenswaardig resultaat. De vereniging hoopt dan ook dat politieke druk hier verandering in brengt.

Spoofing is waarschijnlijk dé oplichtingstrend van het jaar 2020. Deze manier van telefonische oplichting nam dit jaar enorm in omvang toe en slachtoffers van spoofing verliezen bovendien vaak al hun spaargeld: een schadepost die al snel kan oplopen tot enkele tienduizenden euro's. Het gaat dit jaar al om vele honderden gedupeerden.

Het uitgangspunt is even simpel als doortrapt: oplichters bellen hun slachtoffers en doen zich voor als medewerker van de bank. Omdat ze zich door middel van een techniek die bekend staat als spoofing echter een andere telefonische identiteit aan kunnen meten, zien slachtoffers in hun telefoonscherm daadwerkelijk de naam of het telefoonummer van hun bank. Om die reden zijn ze minder op hun hoede.

De oplichter begint een verhaal over 'verdachte inlogpogingen' of 'dreiging van hackers' die op het punt staan om er met het spaargeld vandoor te gaan. Om dit te voorkomen, kan de klant het spaargeld snel even overboeken naar een veilige 'kluisrekening'. Je raadt het al: dit is in werkelijkheid een rekeningnummer van oplichters (of waarschijnlijker: katvangers). Echte banken hebben namelijk geen kluisrekening en bellen klanten nooit op met dit soort verhalen.

Banken: 'Als de klant het geld zélf overmaakt, hoeven wij niets te vergoeden'

Slachtoffers van spoofing kloppen vaak aan bij de bank. Hoewel er gevallen bekend zijn waarin de bank uit coulance is overgegaan tot schadeloosstelling, is dit niet de gebruikelijke gang van zaken. Vaak wijzen banken in de voorwaarden naar de wet. Het uitgangspunt is in principe dat de bank de schade niet hoeft te vergoeden als klanten het geld zélf bewust overmaken.

Directeur Sandra Molenaar van de Consumentenbond vindt dat echter onzin: 'Deze criminelen leiden consumenten heel geraffineerd om de tuin. Die denken écht met hun bank te maken te hebben. Je kunt hen dat niet kwalijk nemen. De bank heeft een zorgplicht en moet compenseren.'

De Consumentenbond weet zich nu gesteund door een Kamermeerderheid. Minister Hoekstra van Financiën werd opgeroepen om de banken ertoe te bewegen om schade standaard te compenseren. Molenaar: 'De banken krijgen hiermee een duidelijk signaal van de politiek: compenseer de schade of er volgen wettelijke maatregelen.'

Betere bescherming door aanpassing voorwaarden

Het vergoedingsbeleid van de banken wisselt nogal, ook als er sprake is van andere vormen van oplichting zoals WhatsAppfraude en helpdeskfraude. Hoewel banken uit coulance soms overgaan tot vergoeding, werkt dat voor de consument maar verwarrend. De Consumentenbond zou dan ook meer vastigheid willen zien in het beleid dat de banken hieromtrent hanteren.

Molenaar: 'Op coulance kunnen consumenten niet bouwen. Wij vinden dat banken in hun voorwaarden moeten zetten dat zij altijd compenseren, tenzij de klant echt nadrukkelijk iets te verwijten valt. Zo zijn consumenten ook bij toekomstige fraudetrucs beschermd.'

Bron: Consumentenbond