In de veronderstelling productreviews te schrijven namens Randstad en Nationale Vacaturebank, begint Bo vol enthousiasme aan haar nieuwe bijbaan. Binnen een week verdient ze zo’n duizend euro, maar ze verliest ook duizenden euro’s. Hoe heeft dit zo ver kunnen komen?
Door omstandigheden verhuist Bo* (26) na een verblijf in het buitenland terug naar Nederland. Daar moet ze de realiteit onder ogen zien: ze heeft geen huis meer, haar auto is verkocht, haar relatie is gestrand en van haar buffer is weinig meer over. “Ik moest mijn leven opnieuw gaan opbouwen.”
Bijbaan naast een 40-urige werkweek
Bo heeft haar zinnen gezet op het aanvullen van haar spaarrekening, maar met haar toenmalige salaris zou het erg lang duren om haar spaardoel te bereiken. Ze besluit een bijbaan te nemen. “Heel veel banen eisen dat je eens in de zoveel tijd fysiek op kantoor moet zijn. Dat was voor mij heel lastig met een baan van veertig uur per week.” Uiteindelijk stuit Bo via een advertentie op Google op de website ‘www.jobrpoutsourcer-nl.com’.
Betrouwbaar ogende website
“De website zag er heel legitiem uit”, vertelt Bo. Op de site staan ‘trusted partners’, zoals IKEA, ING, Nike, Unilever, bol, Etos, MediaMarkt en Microsoft vermeld. “Ze werkten ook voor Albert Heijn, waar ik ook heb gewerkt, dus dat voelde vertrouwd.” De partners en positieve reviews halen Bo over om haar gegevens in te vullen.
“Ik was hoopvol en dacht: Dit gaat echt wat worden. Als het niet goed voelt, kan ik altijd nog stoppen. Achteraf besef ik dat het vreemd is dat ze mijn geschiktheid voor de baan beoordeelden op basis van enkel mijn naam en telefoonnummer. Ik heb namelijk nooit mijn CV opgestuurd.”
Nepreviews plaatsen in ruil voor geld
Een paar uur later ontvangt Bo een WhatsApp-bericht van Luna, de ‘personeelsmanager’. Zij koppelt Bo aan Sophia, een HR-medewerker. “Ze sprak heel goed Engels en was super vriendelijk. Ik had niet het gevoel van: hier zit een addertje onder het gras.” Sophia begeleidt Bo tijdens haar proefdag en legt aan de hand van screenshots via WhatsApp uit welke stappen ze moet doorlopen.
“Ik moest nepreviews (ook wel: orders) schrijven voor bedrijven door simpelweg op een knop te klikken. Het systeem genereerde vervolgens een nep review.” Bo moet dertig orders per dag afronden. Per klik krijgt ze een commissie. Daarbovenop ontvangt ze een basissalaris van 2000 euro, uitbetaald in USDT**.
Volgens mij ben ik zwaar opgelicht, ik heb hele domme fouten gemaakt. Je moet me helpen.
Het addertje onder het gras
Bo krijgt steeds vaker ‘speciale’ bonusorders met hogere commissies. “Het bedrag van dat product is zo hoog dat jouw commissiesaldo in de min gaat. Op dat moment moet jij het bedrag tijdelijk zelf aanvullen met je eigen geld. Daarna kun je pas je orders afmaken.”
Bij een bonusorder schuiven de dagelijkse orders door naar de volgende dag, waardoor Bo soms zestig orders op één dag moet afronden. “Het werd een vicieuze cirkel, want ik moest continu eigen geld inleggen om commissies vrij te spelen.”
Bo raakt in paniek. “De ene na de andere bonusorder kwam en ik had al zoveel geld ingelegd. Uiteindelijk stond er niks meer op mijn rekening. Ik wist niet meer wat ik moest doen.” Bo besluit haar moeder het slechte nieuws te vertellen: “Volgens mij ben ik zwaar opgelicht, ik heb hele domme fouten gemaakt. Je moet me helpen.”
Geld laten uitbetalen
Bo verdient in een week tijd al duizend euro en laat dit uitbetalen naar haar ING-rekening. “Achteraf denk ik: was ik toen maar gestopt. Mensen gaan steeds meer eigen geld inleggen omdat ze denken dat het echt is. Dat is bij mij ook het probleem geweest. Ze hebben het heel slim gespeeld en uitgedacht.”
Bo wordt ook toegevoegd aan een groepsapp met 21 leden, waar ze al haar vragen over crypto kan stellen. Deze groepsleden geven haar een geruststellend gevoel als zij twijfelt. “Iedereen was super behulpzaam en deelde foto’s van hun verdiensten, wat mij liet geloven dat dit echt was.” Als Bo vertelt over haar overvloed aan bonusorders, reageert iedereen met: ‘Wow Bo, you're so lucky. We never get high bonusorders like this. You're gonna be a very rich girl’. Dit geeft haar een gevoel van zekerheid. “Als iedereen dat zegt, dan moet ik wel echt geluk hebben, dacht ik.”
Groepsdruk
De uitleg over het negatieve commissiesaldo tijdens Bo’s proefdag zit haar niet lekker, maar de groepsleden halen haar over om toch eigen geld in te leggen. Ook vertellen ze Bo dat ze gewoon een lening moet aanvragen bij haar familie als ze geen geld meer heeft. “Toen dacht ik: een lening aanvragen? Ik wist al dat het niet helemaal klopte, maar dat was voor mij echt het punt dat ik besefte dat ik het zwaar verpest had.”
Nu Bo al haar geld kwijt is, waarschuwt ze de anderen. “Ik ben echt los gegaan in de groepsapp van: dit is een scam. Mensen werden toen boos en zeiden dat ik geen onzin moest praten en dat ik mensen op het verkeerde pad aan het zetten was.”
Mijn vrienden en familie mogen het wel weten, maar er is toch een stukje schaamte naar de buitenwereld toe.
Schaamte naar de buitenwereld
Bo heeft haar oplichting alleen met familie en enkele vriendinnen gedeeld en krijgt zowel emotionele als financiële steun. “Mijn vrienden en familie mogen het wel weten, maar er is toch ook een stukje schaamte naar de buitenwereld toe. Ik vind het niet fijn als iedereen dit weet, want als ik alles nu teruglees, denk ik dat anderen me voor gek hadden verklaard en me hadden verteld dat ik vanaf dag één al had moeten weten dat er iets niet klopte.”
Bo’s advies aan andere slachtoffers
“Praat erover!” Het delen van Bo’s verhaal met anderen helpt haar om de schaamte te verminderen. "Nu voel ik mij vrij om mijn verhaal naar buiten te brengen, omdat ik denk dat er veel meer mensen zijn die hier last van hebben en er niet over willen of durven praten.”
Probeer ook, als je ervoor openstaat, om op een of andere manier (een deel van) het geld weer terug te verdienen, adviseert Bo. "Dit is natuurlijk geen vereiste, maar heeft mij in ieder geval geholpen. Ik heb naast mijn fulltime baan keihard gewerkt om alles terug te verdienen. In een jaar tijd werkte ik bijna vijftig à zestig uur per week. Als ik het geld ooit terug krijg is het leuk, maar ik heb geaccepteerd dat ik het geld waarschijnlijk nooit meer zal terug zien.
Lees ook
Ben jij online opgelicht en wil jij jouw verhaal delen op Opgelicht?! Dit kan anoniem of onder je eigen naam. Door je ervaring te delen kun je andere slachtoffers van online fraude steun en herkenning bieden, en jezelf helpen in je herstel. Help jij samen met ons het taboe rondom online oplichting te doorbreken? Zo meld je je aan.
*Het slachtoffer in dit artikel heeft anoniem haar verhaal gedaan. Om haar privacy te waarborgen, is niet de echte naam van het slachtoffer gebruikt. De echte naam van het slachtoffer is bekend bij de redactie van Opgelicht?!
**USDT is een stablecoin dat is gekoppeld aan de waarde van een Amerikaanse dollar.