WhatsAppfraude komt de laatste tijd veelvuldig in het nieuws. Nu blijkt dat criminelen contactgegevens van tienduizenden vijftigplussers buit hebben gemaakt, data die afkomstig is uit de database van callcenters. Deze data wordt aangevuld met informatie over kinderen en wordt vervolgens - compleet met een kant-en-klare handleiding waarin staat hoe je mensen het beste kunt oplichten - doorverkocht aan criminelen.

Dat is althans de conclusie van RTL Nieuws na eigen onderzoek. 

We hebben vaak gewaarschuwd voor deze fraudevariant, en dat is niet onterecht. Oplichters gaan niet alleen zeer geloofwaardig te werk, het aantal slachtoffers wordt bovendien steeds hoger en het totale schadebedrag stijgt eveneens.

'Kun je een rekening voor me betalen?'

Oplichters doen zich vaak voor als familielid. Dat zogenaamde familielid heeft toevallig net een nieuw telefoonnummer en begint al gauw over een rekening die met spoed betaald moet worden. Er is uiteraard haast bij geboden, maar geen zorgen: het geld wordt binnen 1-2 dagen terugbetaald. Normaal gesproken reden tot de nodige scepsis, maar deze oplichters doen hun huiswerk doorgaans goed.

Zo worden er profielfoto's van sociale media geplukt om betrouwbaar over te komen en wordt in een amicaal gesprekje mogelijk verwezen naar gebeurtenissen die echt hebben plaatsgevonden. Daar gaat onderzoek op sociale media aan vooraf: mensen die hun profielen niet goed hebben afgeschermd, lopen dan ook eerder het risico om met geloofwaardige verhalen te worden benaderd.

En de terugbetaling? Daar komt niets van terecht.

Hoe voorkom ik dat ik slachtoffer word van WhatsAppfraude?

Persoonsgegevens zijn afkomstig uit data van callcenters

Onderzoek van RTL Nieuws wijst uit dat de gegevens die door oplichters worden misbruikt om het bedrog te kunnen plegen voor een groot deel afkomstig zijn bij callcenters vandaan komen. Omdat sommige callcenters telefoontjes van tientallen bedrijven afhandelen, beschikken ze over een omvangrijk archief aan klantinformatie. Met name callcenters die zich bezig houden met het verkopen van energiecontracten zouden een waardevolle bron zijn voor de criminelen, meldt RTL Nieuws.

Politie maakt zich zorgen

De politie is er niet gerust op en zet extra rechercheurs op het achterhalen van de bronnen achter deze kwalijke handel. Yoanne Spoormans is digitaal rechercheur bij de politie en zegt hierover het volgende: 'Die handel is de basis voor criminelen want met die gegevens kunnen ze hun slag slaan.'

Om welke data gaat het zoal?

Het gaat om grote klantlijsten met onder andere namen, geboortedata, adressen, mobiele nummers en in een aantal gevallen ook informatie over bij welke bank potentiële slachtoffers een rekening hebben. Het gaat hier om zogenaamde 'verse leads', wat inhoudt dat deze personen niet eerder door oplichters en fraudeurs zijn benaderd. Daarom is de kans op succes groter, is het uitgangspunt.

De gegevens worden verhandeld op schimmige fora en in chatgroepen. De informatie wordt hier aangeboden, soms ook voorzien van aanvullende informatie over bijvoorbeeld namen van kinderen en profielfoto's, afkomstig van sociale media. Het gaat bovendien om bedragen die flink op kunnen lopen: per 'verse lead' wordt een bedrag van € 0,25 to € 2,00 gerekend, en dat kan natuurlijk behoorlijk snel stijgen als je over een forse lijst beschikt.

Wie verkoopt de data?

Het vermoeden bestaat dat het medewerkers van callcentra zijn die deze lijsten verkopen. Soms wordt er voor één lijst wel duizend euro betaald, en dat is voor iemand met een minimumloon een interessant en verleidelijk extraatje. Elly Heemskerk, bestuurder bij FNV Callcenters: 'Als je elke maand krap bij kas zit omdat je zo weinig salaris krijgt, dan is een extraatje erg aantrekkelijk.'

Georganiseerd oplichterswerk

Degenen die zich schuldig maken aan WhatsApp-fraude gaan georganiseerd te werk, blijkt wel. Ze wisselen om de haverklap van telefoon en maken gebruik van anonieme prepaid-simkaarten, waardoor het lastig om de oplichters te traceren.

Een specifieke nvalshoek van deze truc lijkt overigens te zijn om eerst een paar keer te bellen zonder gehoor, voordat er een appje met het verzoek om geld binnenkomt. RTL Nieuws meldt een situatie waarin iemands zogenaamde 'dochter' op een gegeven moment in de avond een appje stuurde met de mededeling dat ze een nieuw nummer had. Er volgde een kort gesprekje, en de dag erop werd het slachtoffer een paar keer via WhatsApp gebeld. Pas daarna volgde het hulpverzoek: vanwege het gesprek dat er de avond ervoor aan vooraf ging, kwam het verzoek extra geloofwaardig over.

Bron: RTL Nieuws