In Amsterdam gaat de zaak tegen de Woerdense teckelfokkers verder. Moeder Betty van Z. is er vandaag niet bij, maar dochter Marion van Z. zit opnieuw op het Hongaarse politiebureau klaar via televerbinding.
De zaak begint met de vraag of de ondernemersvordering uitgesteld kan of moet worden. Naast de strafzaak loopt er namelijk nog een zaak naar de dames. Zo’n vordering kan worden ingesteld door het OM als er financieel gewin uit een strafbaar feit wordt gehaald.
Maand uitstel ondernemerszaak
Het is niet gebruikelijk dat de zaken los van elkaar gevoerd worden, laat het OM weten. Toch vraagt de verdediging om uitstel, mede omdat er processtukken niet ontvangen zijn. Ook door de gebrekkige mogelijkheden om te reizen naar Nederland lukt het niet een en ander voor 1 oktober rond te hebben. Ook Marion van Z. wordt om haar mening gevraagd. 'Er worden aannames gemaakt en berekeningen uitgevoerd. Met een goed administrateur kan er veel kloppender overzicht gemaakt worden. Daarnaast wordt gesuggereerd dat er met crimineel geld een huis in Hongarije gekocht is. Als ik kan aanleveren kan ik uitleggen wat er is gebeurd met welk geld.'
De rechters trekken zich terug en geven een maand uitstel. De voorzitter van de rechtbank geeft aan dat er geen reden is de zaak aan te houden tot het onherroepelijk worden van het vonnis. Al met al verwacht de voorzitter dat er rond februari volgend jaar een zitting over deze zaak kan worden gehouden.
'Betty van Z. had geen aandeel'
Als eerste neemt de verdediging van Betty van Z. vandaag het woord. Het was gisteren al duidelijk dat zij claimde geen rol van belang te hebben gespeeld in de ten laste gelegde periode. Haar advocaat zegt vandaag: 'Cliente behoudt wat ons betreft haar blanco strafblad. Na fors en eenzijdig mediageweld werd zij ook nog bedreigd. Nu heeft ze ook nog gehoord dat ze uit haar woning gezet zou worden, iemand die ernstig ziek is. Dat is pesterij.'
Ook de raadsman van Betty herhaalt dat zij geen aandeel had. 'In 2014 ging zij met pensioen, de honden zijn feitelijk van Marion. Een groot deel van 2017 lag zij in het ziekenhuis, dus was ze niet eens aanwezig. Thuis was ze lange tijd aan bed gebonden. Zij heeft niet gezien dat de toestand rond het huis verslechterde. De kennels waren van Marion, dat heeft zij ook onmiddellijk gezegd. Ook de zoon van cliënte (Betty, de broer van Marion, red.) verklaart dat Marion alles doet en bepaalt. De toezichthouders richten al hun communicatie aan Marion. Dat Betty de telefoon aannam, betekent niet dat haar een strafrechtelijk verwijt kan worden gemaakt.'
'481 honden, kan niet bewezen worden'
De advocaat loopt de verwijten door. Dat begint met het bedrijfsmatig handelen. 'Het was geen opzettelijk handelen van cliënte. Als iemand vermeld staat als verkoper kun je die niet verantwoordelijk houden voor de naleving van de regels. Daarnaast was ze een groot deel van 2016 en 2017 uitgeschakeld.' Volgens advocaat Van Oosten had Betty van Z. geen betrokkenheid en hoefde zij daarom ook niet aan de registratieplicht van de honden te voldoen.
Hij wijst erop dat het niet registreren van 481 honden ook helemaal niet bewezen kan worden door middel van vaccinaties. Sommige inentingen moeten worden herhaald en staan dus niet gelijk aan het aantal pups dat is ingeënt. Dat er twintig overlijdens niet zijn afgemeld, is volgens hem gebaseerd op een factuur. 'Op basis van de factuur kun je niet vaststellen wanneer de honden zijn overleden. Ook van de honden in de vriezer niet. Lichamen in de vriezer blijven jarenlang onveranderd.'
'Aandoeningen opgelopen bij opslaghouders'
Dat moeder Betty schuldig zou zijn aan het onthouden van zorg, wordt ten stelligste ontkend. 'Zij was niet mobiel en kon niet naar de verblijven. Ze was ervan overtuigd dat Marion het beste met de dieren voor had. De situatie zoals die in juni 2018 is aangetroffen, is niet de situatie van de hele periode. Het kan niet worden uitgesloten dat de honden net te drinken hadden gehad.'
Hij acht het niet uitgesloten dat de honden iets hebben opgelopen bij de opslaghouders. 'Oor- en oogontstekingen kunnen snel ontstaan. En te lange nagels betekent niet dat er zorg is onthouden.'
Vrijspraak
Ook zou Betty niet betrokken zijn geweest bij het vervalsen van documenten, wat Marion van Z. eerder al bekende. 'Ze is een digibeet, heeft trillende handen. Ze is daar niet toe in staat. Ze had er ook geen weet van. En het bezit van verboden diergeneesmiddelen is er wat mij betreft met de haren bijgesleept. Cliënte wist niet eens dat ze in huis waren.'
Over het laatste feit, de overtredingen die zijn vastgesteld rond het vervoer, is de advocaat kritisch. 'Daar was ze niet bij betrokken. In het dossier is niet eens te vinden waar ze was. En er was helemaal geen sprake van vervoer, dus dat kan ook niet worden bewezen.'
Hij verzoekt om vrijspraak van alle ten laste legging. Volgens de raadsheer is Betty van Z. al zwaar gestraft door de verdenking, negatieve media-aandacht en bedreigingen. Ze is in de herfst van haar leven in een situatie gekomen dat ze elke cent moet omdraaien, zo zegt hij.
'Ander beeld van cliente'
Als de raadsman van moeder Betty zijn pleidooi heeft gehouden wordt er pas doorgegaan als de microfoon is ontsmet in verband met corona. Dan is de raadsman van dochter Marion van Z. aan de beurt. Hij start met een citaat van minister Schouten in de tweede uitzending van Opgelicht?! over de teckelfokkers. Zij sprak over vreselijke omstandigheden, financieel gewin en misstanden die haar hadden geraakt. Volgens de advocaat deed ze deze uitspraken zonder enige dossierkennis en hij vertrouwt erop dat de rechtbank een ander beeld van zijn cliënte heeft gekregen.
Opnieuw haalt hij de uitzending aan. 'De uitzending was een kookpunt. Het vertrek naar Hongarije is daardoor in een stroomversnelling geraakt. Cliënte is hard geraakt. Ze werd als dierenbeul weggezet. Op sociale media buitelden mensen over elkaar heen om hun afkeer uit te spreken. Wie ze steunde werd uit facebookgroepen verwijderd. Kopers die voor de uitzending tevreden waren, gingen ineens twijfelen aan de fysieke gesteldheid van hun hond. Er is op de wijze waarop het bedrijf gerund werd wat aan te merken, maar voorop stond de passie voor honden. Ze erkent volledig dat dingen niet goed gingen. Maar anders dan het dossier en de media suggeren gingen heel veel dingen wel goed. Het grote keerpunt was het voorjaar van 2018. Eerst de controles van de NVWA, erna de uitzending van Opgelicht?! Pas na de uitzending zijn de omstandigheden speerpunt van het OM geworden.
'Geen onwil'
Als hij de ten laste gelegde feiten doorloopt, stipt de advocaat van Marion van Z. aan dat het met de misstanden wel meeviel, anders was er wel gehandhaafd. Hij merkt op dat wat 'voldoende bewegingsruimte' is niet is uitgewerkt. 'Het is niet voortgekomen uit onwil of hebzucht. Het kwam door klachten van omwonenden over geluidsoverlast. Zij moest aan de hand van de windrichting bepalen of de honden wel of niet naar buiten konden.' Hij acht het ook niet bewezen dat de honden al sinds januari 2016 te weinig bewegingsruimte hadden.
Over de administratie zegt hij: 'U kunt zeggen dat ze slordig is geweest, nonchalant, nalatig. Maar dat is cliënte nooit met opzet geweest.' Over de 481 honden die niet geregistreerd zijn, sluit hij zich aan bij de advocaat van moeder Betty. Hij vraagt daarom of de bewezenverklaring gewijzigd kan worden naar een of meerdere honden.
Dat er dode honden niet zijn afgemeld vindt hij logisch. 'Een hond die niet is aangemeld, kun je ook niet afmelden. Van de honden in de vriezer moet wel vastgesteld of ze al veertien dagen zijn overleden. Anders is er geen sprake van een delict.' Hij verzoekt daarom om vrijspraak op dit punt.
'Kleine huisvesting logisch'
De verwijten over het onthouden van zorg heeft volgens de advocaat tot grote publieke verontwaardiging geleid, maar de realiteit was genuanceerder. Hij haalt daarbij een verklaring van een dierenarts aan die zegt dat er nooit reden was om te twijfelen aan het dierenwelzijn. 'Er was door de situatie met de buren en de uitzending van Opgelicht?! steeds moeilijker om de honden de nodige zorg te geven. Er was geen sprake van onwil. Het grote aantal honden speelde een rol. Cliënte lijkt te veel hooi op haar vork te hebben genomen.'
Ook de sterke ammoniakstank wordt genoemd in het pleidooi. 'De lucht is vooral voor mensen onaangenaam. Het is maar de vraag of dat effect heeft op het dierenwelzijn. Het is niet relevant, het schetst alleen een beeld.' Over het aantreffen van de honden in te kleine verblijven, merkt hij op: 'Dat wil niet zeggen dat er sprake is van een schending. Het is logisch dat je dieren tijdelijk kleiner huisvest als je gaat verhuizen.'
'Waar hebben we het over?'
Zijn cliënte heeft valsheid in geschrift grotendeels bekend. 'Ik kan niet zeggen dat dat aan nonchalance is toe te schrijven. Zoals ze zelf zei: een kat in het nauw maakt rare sprongen. Ze heeft de rabiësstickers niet voor geldelijk gewin vervalst, maar anders mocht ze de grens niet over.'
Net als zijn collega is hij verbolgen over de tenlastelegging rond de diergeneesmiddelen. 'Waar hebben we het over? Het zijn reguliere geneesmiddelen die op reguliere manier verkregen kunnen worden. Als er al sprake is van strafbaar handelen, kun je het moeilijk verwijtbaar noemen.'
Tot slot claimt hij dat dochter Van Z. zeker ingegrepen zou hebben bij het gebrek aan ventilatie bij de honden in de auto, maar dat ze nog aan het inpakken was. Hij vraagt zich af of er voor hetgene wat verklaard is wel straf moet worden opgelegd.
Hij hoopt dat de rechtbank de verklaringen leest van iedereen die een hondje gekocht heeft en tevreden is. 'Is het nodig dat er extra leed wordt toegevoegd? Ze heeft al publieke vernedering gehad op tv en sociale media, een verhuizing naar Hongarije. Er is al genoeg gestraft. Het opleggen van een onvoorwaardelijk geldboete doet geen recht aan de situatie.' De raadsman vraagt dan ook een taakstraf te overwegen. Hij claimt dat Marion daar in Hongarije sociaal gezien voordeel van zou kunnen ondervinden.
'Huis uitjagen'
De advocaat van Marion van Z. komt terug op de verbeurdverklaring van het huis in Hongarije. Daarmee wordt de staat eigenaar van het huis. De raadsman is daar gisteren door overvallen. Het OM claimt dat het huis is gekocht met crimineel geld, maar de verdediging vindt de stukken onvolledig. Er ligt al een beslag van meer dan een miljoen euro. 'Wat is de bedoeling, anders dan het uit huis jagen?'
Ook ligt er een ondernemersvordering van 3,5 ton. Volgens de raadsman is de ondernemingsvordering het moment dat de financiele afrekening wordt gemaakt en de verbeurdverklaring tot dubbeltelling kan leiden. Hij verzoekt dan ook tot afwijzing.
'Getallen komen niet uit de lucht vallen'
Dan is het de beurt aan de Officier van Justitie om te reageren op de verdediging. Daar heeft ze wel wat op aan te merken. Het OM blijft erbij dat moeder Betty bij deze zaak betrokken is. Zo is zij eigenaresse van het pand in Woerden en stond haar naam onder hondenadvertenties. Over de kritiek dat er door het aantal inentingen een dubbeltelling heeft plaatsgevonden, is ze kort. 'De verbalisanten hebben alleen de feitelijke eerste enting geteld. En ook het aantal van twintig overleden honden komt niet uit de lucht vallen. Dat staat op facturen, die overigens gericht zijn aan moeder Betty.
De kritiek dat de situatie slechts een momentopname was, daar denkt het OM anders over. 'Zaken als een vervilte vacht en te lange nagels ontstaan niet in een dag. Er moest van 26 honden tanden getrokken worden, dan gaat het niet om een beetje tandsteen.' Dat een penetrante ammoniaklucht wel degelijk gevolgen heeft, wordt ook aangestipt. 'Het kan leiden tot ernstige aantasting van mens en dier.'
OM blijft erbij: crimineel geld
Er was veel te doen over de diergeneesmiddelen die in huis werden aangetroffen. Het OM hecht er waarde aan. De Officier benadrukt dat het eerste middel uitsluitend door een dierenarts gegeven mag worden en hoewel de andere twee middelen verkrijgbaar zijn via internet, betekent niet dat het niet illegaal is. 'De middelen zijn niet toegestaan op de Nederlandse markt.'
Over het verweer op het laatste feit, dat er nooit vervoer heeft plaatsgevonden, verschillen de meningen tussen het OM en de verdediging duidelijk. 'Er staat nergens in de wet dat er sprake moet zijn van beweging.' Het OM blijft ook bij het standpunt dat het huis in Hongarije is aangekocht met crimineel geld. Daar protesteert de advocaat van Betty van Z. in een laatste reactie nog tegen.
Kritiek op NVWA
De werkelijk allerlaatste reactie is voor verdachte Marion van Z. Zij heeft het laatste woord vanuit Hongarije. Ze gaat in op de kritiek dat de honden geen water hadden toen ze klaar stonden voor transport. Ze vertelt dat ze waterflesjes voor de honden heeft geprobeerd die knaagdieren ook gebruiken. 'Maar die waren binnen vijf minuten stuk. Het is alleen voor de show. Ik heb de regels opgezocht, maar je moet om de acht uur water geven. Ik was dan gestopt.' Ze heeft vooral kritiek op de werkwijze van de NVWA, die controles bij haar uitvoerde en onderzoek deed.
Over juni 2018 zegt ze: 'Ik moest op een stoel zitten en mocht niet bewegen. De oudste hond kreeg een toeval. Zelfs na een verzoek mocht ik niet van de stoel af. Ik heb dat wel gedaan. De oude hond had hulp nodig. Later stond de omgedraaide waarheid in het rapport.'
Ze vervolgt: Mijn honden werden in tochtige en verontreinigde wagens geladen. Enige tijd later werden ze via asiels aangeboden. Uit alle omschrijvingen zou moeten blijken dat ze niets hadden meegemaakt en niet gesocialiseerd waren. Honden die meegingen naar tentoonstellingen waren onherkenbaar veranderd. Wat is er gebeurd in de periode van opslag en asiels? Bij latere inspecties werden hondjes van veertien jaar en ouder schreeuwend van de pijn tegen de grond gedrukt om maar een foto te kunnen nemen van de tandjes.'
Ook zegt ze dat er schriftelijke stukken van haar ontbreken in het dossier. Ze is niet van zins weer te beginnen. 'Een bloedlijn vormen kost twintig jaar. Twintig jaar levenswerk, ik heb alles moeten inleveren, dat biedt geen enkel perspectief weer te beginnen.'
Donderdag 9 juli doet de rechtbank uitspraak. Zo verliep de eerste dag van de rechtszaak.
