Heb je een aankoop gedaan bij een webshop die uiteindelijk niet blijkt te bestaan? Of ben je opgelicht via een bericht op WhatsApp? Er is een manier om als slachtoffer van online oplichting je geld terug te vorderen. Zo werkt het.

Sinds 2021 kunnen slachtoffers van online fraude hun geld terugvragen door middel van de Procedure NAW-gegevens Begunstigde bij niet-bancaire Fraude (PNFB). Dit is een samenwerking van Nederlandse banken en is aangestuurd door de Betaalvereniging. 

Als je aan bepaalde voorwaarden voldoet kun je als slachtoffer van niet-bancaire fraude de NAW-gegevens (naam, adres, woonplaats) van de fraudeur opvragen bij je bank. 

Wat is niet-bancaire fraude?

De procedure geldt alleen bij niet-bancaire fraude. Dit is fraude waarbij je zelf een bedrag hebt overgemaakt, maar onder valse voorwendselen. Je kunt de NAW-gegevens bij twee soorten online oplichting bij je bank opvragen:

• Oplichting na een aankoop bij een online nepverkoper of nepwebwinkel.
• Oplichting via een vals bericht of telefoontje, waarbij je hebt betaald zonder daar iets voor terug te krijgen.

De voorwaarden waaraan je moet voldoen

Voorwaarden om de gegevens van de oplichter te krijgen bij:

Oplichting via een tekstbericht of telefoon:

1. Je bent opgelicht met een tekstbericht (bijvoorbeeld via mail, sms of WhatsApp) of aan de telefoon om te betalen zonder dat je daar iets voor terugkrijgt. 
2. Je hebt betaald aan een persoon of een bedrijf dat je verder niet kent.
3. Je hebt aan de oplichter betaald via je bank, naar het IBAN van de oplichter, met een overboeking of een mobiel betaalverzoek (zoals een Tikkie).
4. De betaling aan de oplichter is niet ouder dan 13 maanden.
5. Je eigen IBAN én het IBAN van de oplichter zijn Nederlands en beginnen met de letters NL.
6. Je kunt de NAW van de oplichter niet op een andere manier opzoeken of opvragen.
7. Je hebt bij de politie al aangifte gedaan van deze oplichting.
8. Je hebt al geprobeerd om de betaling terug te krijgen van de oplichter, maar dat is niet gelukt.

Belangrijk: Bij het opvragen van de NAW bij je bank moet je de kopie van de voltooide aangifte toevoegen (punt 7). Zonder die kopie kan jouw bank de aanvraag niet in behandeling nemen.

Oplichting door online nepverkoper of nepwebwinkel:

1. Je bent opgelicht en hebt betaald voor een aankoop bij iemand die je verder niet kent. Bijvoorbeeld via Marktplaats, Facebook of bij een nepwebwinkel.
2. Je hebt wel betaald, maar de verkoper heeft niets geleverd of opzettelijk iets heel anders geleverd wat veel minder waard is.
3. Je hebt betaald via je eigen bank, naar het IBAN van de oplichter, met een overboeking of een mobiel betaalverzoek (zoals een Tikkie).
4. De betaling aan de oplichter is niet ouder dan 13 maanden.
5. Je eigen IBAN én het IBAN van de oplichter zijn Nederlandse en beginnen met de letters NL.
6. Je kunt de NAW van de oplichter niet op een andere manier opzoeken of opvragen.
7. Je hebt via de website van de politie al online aangifte gedaan met je DigiD. 
8. Je hebt de gegevens van de oplichter ingevuld op de webpagina ‘Controleer verkoopgegevens’ van de politie. Je kreeg vervolgens een waarschuwing over het IBAN van de oplichter, in een rood kader. 
9. Je hebt al geprobeerd om de betaling terug te krijgen, maar dat is niet gelukt.

Belangrijk: Bij het opvragen van de NAW bij je bank moet je een kopie toevoegen van de voltooide aangifte (punt 7) en het schermplaatje van de waarschuwing van de politie (punt 8). Heb je dit niet? Dan kan de bank de aanvraag niet in behandeling nemen.

Wat gebeurt er na de aanvraag?

Voldoe je aan alle voorwaarden en heeft de bank jouw aanvraag in behandeling genomen? Dan krijgt de oplichter eerst drie weken de tijd om het bedrag vrijwillig aan je terug te betalen. Gebeurt dit niet? Dan mag de bank de NAW-gegevens van de fraudeur aan jou verstrekken. Met de ontvangen NAW-gegevens mag je alleen via een civiele procedure bij de rechtbank je geld terugeisen van de oplichter.

De kleine lettertjes 

De bank kan niet garanderen dat de verstrekte NAW-gegevens van de oplichter juist zijn. Banken beschikken namelijk alleen over adresgegevens van klanten die klanten zelf hebben opgegeven.

De bank kan tijdens het afhandelen van jouw aanvraag merken dat ze je niet de gevraagde NAW-gegevens kan geven. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als het IBAN niet van een persoon blijkt te zijn, maar van een bedrijf of organisatie die onbewust bij de zaak betrokken was en verder onschuldig is.