Bij overtredingen met uitkeringen zullen uitkeringsinstanties en gemeenten voortaan meer letten op de ernst van de overtreding en de omstandigheden. Ook zullen ze er meer rekening mee houden of de ontvanger van een uitkering verwijtbaar heeft gehandeld.
Minister Lodewijk Asscher van Sociale Zaken heeft dat dinsdag aan de Tweede Kamer gemeld. PvdA, CDA en D66 steunen zijn plan, maar coalitiepartij VVD is kritisch. Het besluit van Asscher is ook een reactie op een rechterlijke uitspraak en scherpe kritiek van de Nationale ombudsman op de fraudeaanpak.
Vooral CDA en D66 protesteren al langer tegen de huidige fraudewet. Volgens deze oppositiefracties moeten burgers nu na vergissingen en kleine overtredingen torenhoge boetes betalen, terwijl de 'echte boeven' vaak vrijuit gaan. De Kamerleden Pieter Heerma (CDA) en Steven van Weyenberg (D66) zijn dan ook blij met Asschers besluit. Ze verwijten de regeringspartijen VVD en PvdA dat ze dat een jaar hebben geblokkeerd.
Niettemin reageert ook PvdA-Kamerlid John Kerstens tevreden op de nieuwe aanpak. 'Fraudeurs moeten worden aangepakt. Mensen die door de bomen het bos niet meer zien, of zich vergissen, niet.' De PvdA stemde destijds tegen de fraudewet. Ze zat toen in de oppositie.
Anoushka Schut van de VVD heeft echter reserves. Ze vindt het goed dat de uitvoering van de wet verandert, zodat mensen die vergissingen begaan niet worden gestraft. Maar de fraudewet zelf moet volgens haar in stand blijven. Misbruik van gemeenschapsgeld moet worden aangepakt. 'Want frauderen met uitkeringen is de bijl aan de wortel van de sociale zekerheid.' De versoepelingen van Asscher gaan haar deels te ver.
Er wordt voortaan alleen nog een boete van 100 procent van het gefraudeerde bedrag opgelegd als er met opzet is gefraudeerd, meldt Asscher. Bij grove schuld volgt een boete van 75 procent. In de overige gevallen bedraagt de boete 50 procent van het gefraudeerde bedrag. Bij verminderde verwijtbaarheid is de boete 25 procent van dit bedrag. De ten onrechte ontvangen uitkering moet wel altijd worden terugbetaald.