Honderden zzp'ers die van uitkeringsfraude zijn beticht, hebben zich al gemeld bij Irene Asscher-Vonk van de gelijknamige commissie in de hoop dat zij hen gelijk zal geven.

Bij de commissie-Vreeman vingen zij eerder bot, toch komt Asscher-Vonk onder hen ,,een behoorlijk aantal'' tegen die (deels) onterecht zijn beschuldigd.

De zaak sleept al jaren. Het gaat om werklozen die met behoud van hun WW-uitkering voor zichzelf begonnen. Zij moesten wel de gewerkte uren opgeven en uitkeringsinstantie UWV bracht die in mindering op hun uitkering. ,,Daar ging het mis'', zegt Asscher-Vonk. Want wat zijn gewerkte uren? Velen gaven alleen de uren op die zij direct bij een klant in rekening konden brengen.

Maar niet de 'indirecte uren'; tijd die ze onder andere besteedden aan het binnenhalen van klanten, scholing en reistijd. Volgens de regels moest dit wel. Dit kwam uit toen zij bij de Belastingdienst die uren wel opgaven om in aanmerking te komen voor zelfstandigenaftrek en vervolgens de bestanden van de Belastingdienst en UWV naast elkaar werden gelegd. ,,De verschillen waren soms enorm'', zegt Asscher-Vonk.

Drieduizend zzp'ers moesten te veel betaalde WW terugbetalen en een deel van hen kreeg kreeg een boete. In een aantal andere gevallen werd aangifte gedaan en volgde een veroordeling. Maar al snel rees de vraag of die mensen wel iets te verwijten viel of dat zaken niet goed aan hen waren uitgelegd.

Begin 2010 veegde de Nationale Ombudsman de vloer aan met de wijze waarop UWV te werk was gegaan bij het aanpakken van de vermeende fraude. De Tweede Kamer bemoeide zich er mee en dat leidde tot de instelling van de commissie-Vreeman. Die bekeek bijna 1900 dossiers. In de helft van de gevallen was de beschuldiging van gesjoemel niet of niet helemaal terecht, oordeelde hij.

Niet iedereen kon zich vinden in de uitkomsten van Vreeman en het UWV stelde voor bezwaren de commissie-Asscher-Vonk in. Die buigt zich nu over de dossiers. Anders dan Vreeman wil Asscher-Vonk iedereen horen. ,,Mensen moeten kunnen zeggen wat hen dwars zit, ze moeten ervaren dat zij goed behandeld worden. Mensen hebben soms een terugvordering van tienduizenden euro's aan hun broek, maar dat ze als fraudeur te boek staan dat vinden zij het ergste.''

Kritiek op Vreeman uit zij niet. ,,Hij had geen ongelijk, maar wij zien het soms anders.'' Asscher-Vonk wil niet alleen recht doen aan ten onrechte verdachte zzp'ers, zij vindt het ook belangrijk dat UWV niet wordt weggezet als een boevenbende. Het moet reageren op vermoedens van onjuist gebruik van uitkeringen. ,,Er zijn fouten gemaakt, maar dat gebeurt overal. Het UWV is heel belangrijk en onmisbaar en herstel van vertrouwen is belangrijk.''

Toen zij drie maanden geleden aan de klus begon, dacht zij twee dagen per week kwijt te zijn. Het is een fulltime bezigheid geworden, die tot volgend voorjaar duurt. ,,Wat het allemaal kost? Veel, maar rechtvaardigheid kan niet te duur zijn.'' Een generaal pardon was sneller en goedkoper geweest. ,,Maar niet eerlijk. Dan zou je ook fout gedrag goedkeuren.''

Bron: ANP